چطور کتاب داستان برای کودک بخوانیم
در دنیای کودکان، کتاب‌های داستانی یک نقش بسیار مهم دارند. انتخاب کتاب مناسب برای کودکان، باعث می‌شود تا ارتباط شخصی بین آن‌ها و شخصیت‌ها و داستان‌ها برقرار شود و به خواندن لذت ببرند. بهترین روش برای خواندن کتاب‌های داستان برای کودکان، استفاده از روش تناوبی است. در این روش، کودکان می‌توانند برخی از لغات یا عبارات را به ما بخوانند و سپس ما به آن‌ها بخوانیم و به توجه آن‌ها به شنیدن ادامه دهیم. این روش، به افزایش اعتماد به نفس کودکان کمک می‌کند و امکان پرسش پرسیدن درباره فهم آن‌ها را فراهم می‌کند. همچنین، برای جذب توجه کودکان، می‌توان داستان را متوقف کرده و از آن‌ها بپرسیم که فکر می‌کنند چه اتفاقی رخ می‌دهد یا در مورد وضعیت خاصی چه احساسی دارند. این روش، کودکان را به تصور اینکه محل، شخصیت یا رویداد به شکل واقعی در زندگی وجود دارد، تشویق می‌کند. همچنین، باید تاکید کنیم که کودکان باید سوالاتی درباره داستان مطرح کنند و می‌توانند بپرسند چه اتفاقی بعدا ممکن است بیافتد، چرا چیزی اتفاق افتاده، یا چگونه کسی در شرایط خاصی احساس می‌کند. این کمک به برقراری ارتباط بین خواندن و زندگی واقعی به کودکان کمک می‌کند تا داستان را بهتر درک کنند و آن را جذاب‌تر کنند.
۱. چگونه کودکان را به انتخاب کتاب داستان ترغیب کنیم؟
برای ترغیب کودکان به انتخاب کتاب داستان، می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید. یکی از این روش‌ها، ارائه دسترسی به تنوعی از کتاب‌ها است. وقتی کودکان می‌بینند که کتاب‌ها فقط برای زمان خواب نیستند، بلکه برای یادگیری و کشف دنیای اطراف نیز هستند، آن‌ها به سمت کشف عمیق علاقه‌هایشان حرکت خواهند کرد. برای خوانندگان جوان‌تر، می‌توانید کتاب‌هایی از ژانرهای مختلف را در سطح چشمی خود در قفسه‌های کتابخانه خانواده قرار دهید تا به راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشند و مجموعه‌ای از موضوعات مختلف را به یک نگاه مشاهده کنند. برای خوانندگان بزرگ‌سال که توجه آن‌ها به رسانه‌های تصویری مشغول است، می‌توانید آن‌ها را آگاه سازید که دنیاهایی که در صفحه نمایش می‌بینند همچنین در کتاب‌ها نیز وجود دارد.
روش دیگری برای ترغیب کودکان به انتخاب کتاب داستان، اجازه دادن به آن‌ها برای انتخاب کتاب‌های خودشان است. بیش از ۹۰ درصد از کودکان از کتاب‌هایی که خودشان انتخاب می‌کنند لذت می‌برند. برای شروع، می‌توانید کودکان را تشویق کنید که کتاب‌هایی با موضوعاتی که علاقه‌مند به آن‌ها هستند انتخاب کنند. به عنوان مثال، اگر آن‌ها با رمان‌ها ارتباطی برقرار نمی‌کنند، اما به تاریخ یا علم علاقه‌مند هستند، شاید بخواهند کتاب‌های غیرداستانی یا زندگی‌نامه‌ها را امتحان کنند. برخی از کتاب‌های دسته‌بندی «غیرداستانی» در این ژانر برای کودکان خیلی خوشایند هستند.
همچنین می‌توانید روش‌های سرگرم‌کننده دیگری برای خارج از زمانی که پدر و مادر می‌خوانند ایجاد کنید. علاوه بر زمان خواب، می‌توانید مواقع دیگری در طول روز برای کشف کتاب‌ها را فراهم کنید تا کودکان فرصت‌های بیشتری برای عاشق شدن به خواندن داشته باشند. از جمله این مواقع می‌توان به سفر به کتابخانه یا کتابفروشی، برگزاری «جشن خواندن» در مکان‌های جالب و انتظار‌شده‌مانند زیر یک پتو در یک گوشه دل‌نشین اشاره کرد. همچنین می‌توانید یک «سبد کتاب صبحانه» را برای تغییر روال‌های خواندن صبحی خود راه‌اندازی کنید.
۲. تکنیک‌هایی برای خواندن تناوبی کتاب داستان به کودکان
هنگام آموزش خواندن به کودکان، سه روش مختلف وجود دارد که هر یک تکنیک‌های خاص خود را دارند. یکی از این روش‌ها، روش فونیکس است که مربوط به شکستن کلمات به صداها و ترجمه صداها به حروف است. با استفاده از این روش، کودکان می‌توانند با تمرکز بر صداهای حروف، کلمات را برای خواندن بهتر بشکافند. این روش برای آموزش کودکان به یادگیری قواعد زبانی نیز مفید است.
روش دیگری که برای آموزش خواندن به کودکان استفاده می‌شود، روش کلمه-به-کلمه است. در این روش، تمرکز بر روی خواندن کلمات قرار دارد و از فرایند ترجمه صداها به حروف استفاده نمی‌کند. به این ترتیب، کودکان به سرعت می‌توانند کلمات را شناسایی و خواندن کنند. این روش برای کودکانی که به ترجمه صداها علاقه ندارند و تمرکز بر روی مفهوم کلمات را دارند، مناسب است.
روش سوم برای آموزش خواندن به کودکان، روش تجربه زبانی است. این روش بر اساس یادگیری شخصی استوار است و کلماتی که کودک با آن‌ها آشنا است را به او آموزش می‌دهد. به عنوان مثال، با استفاده از کتاب‌های داستانی که کودک با داستان و شخصیت‌های آن آشنا است، می‌توان او را به خواندن تشویق کرد. این روش برای کودکانی که علاقه زیادی به داستان‌ها و شخصیت‌های آن‌ها دارند، بسیار موثر است.
- روش فونیکس مربوط به شکستن کلمات به صداها و ترجمه صداها به حروف است.
- روش کلمه-به-کلمه بر روی خواندن کلمات تمرکز دارد و از فرایند ترجمه صداها استفاده نمی‌کند.
- روش تجربه زبانی بر اساس یادگیری شخصی استوار است و کلماتی که کودک با آن‌ها آشنا است را به او آموزش می‌دهد.
استفاده از یکی از این روش‌ها بر اساس علاقه و تمایل کودکان و همچنین شرایط آموزشی آن‌ها متفاوت است. برای موفقیت در آموزش خواندن به کودکان، مهم است تا روش مناسبی برای آن‌ها انتخاب شود و با استفاده از تکنیک‌های مناسب این روش، کودکان را به خواندن تشویق کنیم.
۳. چگونه می‌توانیم تخیل کودکان را در هنگام خواندن کتاب داستان تحریک کنیم؟
تخیل کودکان در هنگام خواندن کتاب داستان می‌تواند به عنوان یکی از عوامل ایجاد نوآوری و خلاقیت در آن‌ها محسوب شود. برای افزایش تخیل کودکان در هنگام خواندن داستان‌ها، می‌توان از شش روش زیر استفاده کرد:
برقراری ارتباط با تجربیات شخصی کودکان
یکی از راه‌های تحریک تخیل کودکان در هنگام خواندن کتاب داستان، برقراری ارتباط با تجربیات شخصی آن‌ها است. با مطرح کردن موضوعاتی که کودکان با آن‌ها آشنا هستند، می‌توان به آن‌ها امکان خلق دنیای خود را داد.
تصور محیط و شخصیت‌ها
توصیف محیط‌ها و شخصیت‌های داستان می‌تواند تخیل کودکان را در هنگام خواندن تحریک کند. با توصیف جزئیات محیطی که در داستان وجود دارد و شخصیت‌های داستان، کودکان می‌توانند تصویری واضح از آن‌ها در ذهن خود ایجاد کنند و داستان را به‌طور واقعی‌تر تجربه کنند.
ارائه راه حل‌های ممکن برای مشکلات مطرح‌شده‌در داستان
از طریق داستان‌ها می‌توان به کودکان آموخته‌هایی را ارائه داد و تخیل آن‌ها را تحریک کرد. با ارائه راه حل‌های ممکن برای مشکلاتی که در داستان مطرح می‌شوند، کودکان می‌توانند خلاقیت خود را در پیدا کردن راه حل‌های جدید نشان دهند.
ترسیم تصویری از صحنه‌ها و شخصیت‌ها پس از خواندن داستان
با ترسیم تصویری از صحنه‌ها و شخصیت‌های داستان پس از خواندن آن، کودکان می‌توانند تخیل خود را به تصویر کشیده و داستان را به یاد بیاورند. این فعالیت می‌تواند به تقویت تخیل کودکان کمک کند.
پایان دادن به داستان به شکل‌های متفاوت
برای تحریک تخیل کودکان، می‌توان پایان داستان را به شکل‌های متفاوتی طراحی کرد. با ارائه پایان‌های غیرمنتظره یا شگفت‌انگیز، کودکان ممکن است تخیل خود را بیشتر به کار بگیرند و داستان را با تجربه‌های جدیدتر مرتبط کنند.
ایجاد یک شخصیت جدید پس از خواندن داستان
پس از خواندن داستان، می‌توان کودکان را تشویق کرد تا یک شخصیت جدید ایجاد کنند. این شخصیت می‌تواند در دنیای داستان باقی بماند و کودکان می‌توانند به آن داستان‌های خود را اختصاص دهند. این فعالیت می‌تواند خلاقیت و تخیل کودکان را تقویت کند.
۴. ایجاد ارتباط بین خواندن کتاب داستان و زندگی واقعی کودکان
خواندن کتاب‌ها و گفتگو پیرامون آن‌ها به کودکان کمک می‌کند تا با صداها، کلمات و زبان آشنا شوند و مهارت‌های اولیه خواندن و نوشتن را توسعه دهند. این فعالیت‌ها می‌توانند مفید باشند برای ایجاد ارتباط بین خواندن کتاب داستان و زندگی واقعی کودکان. زمانی که کودکان کتاب‌ها را می‌خوانند، با شخصیت‌ها و وقایع در داستان آشنا می‌شوند که ممکن است شبیه به تجربه‌های واقعی آن‌ها باشد.
خواندن و گفتگو درباره کتاب‌ها می‌تواند خلاقیت و کنجکاوی کودک را فعال کند و توانایی تمرکز و تمرین ذهنی کودک را تقویت کند. وقتی کودکان داستان‌ها را می‌خوانند، می‌توانند تصاویر ذهنی بسازند و داستان را با خلاقیت خود تغییر دهند. همچنین، گفتگو درباره داستان‌ها و شخصیت‌های آن‌ها می‌تواند کودکان را ترغیب کند تا نظرات و ایده‌های خود را به اشتراک بگذارند و با همدیگر درباره موضوعات مختلف صحبت کنند.
خواندن کتاب‌ها و گفتگو درباره آن‌ها با کودکان، مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و عاطفی کودک را تقویت می‌کند. وقتی کودکان با دیگران درباره کتاب‌ها صحبت می‌کنند، می‌توانند احساسات خود را بیان کنند و بفهمند که نظرات دیگران ممکن است با نظرات خود متفاوت باشد. همچنین، این فعالیت‌ها می‌توانند باعث شود کودکان بتوانند با دیگران همراهی کنند و در گروه‌ها همکاری کنند.
خواندن کتاب‌ها به کودکان کمک می‌کند تا درباره دنیا، فرهنگ خود و فرهنگ‌های دیگر آموزش ببینند. کتاب‌ها می‌توانند به کودکان اطلاعاتی درباره مکان‌ها، رویدادها و تجربیات مختلف بدهند. همچنین، با خواندن کتاب‌هایی درباره فرهنگ‌های دیگر، کودکان می‌توانند از تنوع فرهنگی آگاه شوند و به تعامل با دیگران با فرهنگ‌های متفاوت عادت کنند.
خواندن کتاب‌ها با کودکان، زمان ویژه‌ای برای برقراری ارتباط و افزایش ارتباط با کودک است. وقتی والدین یا مربیان با کودکان خود کتاب‌ها را می‌خوانند، این زمان ممکن است به عنوان فرصتی برای صحبت کردن و ایجاد ارتباط عمیق‌تر با کودکان استفاده شود. این فعالیت می‌تواند باعث شود که کودکان احساس مهم بودن کنند و به‌طور مستقیم با مربیان خود در ارتباط باشند.
خواندن کتاب‌ها و گفتگو در زبان‌های مختلف با کودکان ممکن است و زبان مادری می‌تواند برای ارتباط آسان‌تر با کودک مفید باشد. اگر کودکان بیشتر بر روی زبان مادری خود خواندن کتاب تمرکز کنند، می‌توانند بهتر درک کنند و از فهم و تفسیر داستان‌ها لذت ببرند. همچنین، خواندن کتاب‌ها در زبان‌های مختلف می‌تواند مکانیزمی برای یادگیری زبان‌های جدید در کودکان فراهم کند.
خواندن کتاب‌ها و گفتگو با کودکان در هر زمانی امکان‌پذیر است و کتاب‌ها می‌توانند بخشی از روال روزانه خانواده شوند. می‌توان کودکان را به خواندن کتاب‌ها در ساعت‌های مختلف روز، مثلا قبل از خواب یا بعد از غذا، تشویق کرد. این فعالیت‌ها می‌توانند به عنوان فرصتی برای ایجاد روال و شیوه زندگی منظم در خانواده خدمت کنند.
انتخاب کتاب‌های مناسب برای کودکان باید بر اساس سلیقه و علاقه آن‌ها صورت گیرد و می‌توان کتاب‌ها را متنوع کرد. بهتر است که والدین و مربیان کتاب‌هایی را انتخاب کنند که با علاقه کودکان سازگاری داشته باشند و موضوعات مختلفی را پوشش دهند. همچنین، می‌توان کتاب‌ها را به تدریج پیشرفت کرد و به سطح مطالعه کودکان تطبیق داد.
کتاب‌ها و منابع چاپی دیگر نیز می‌توانند جذاب و جالب برای کودکان باشند. از منابع چاپی مانند مجلات، روزنامه‌ها و کتاب‌های تصویری می‌توان استفاده کرد تا کودکان با متون مختلف آشنا شوند و علایق خود را پیدا کنند. همچنین، این منابع می‌توانند به کودکان کمک کنند تا با نوعی متن جدید آشنا شوند و با مفاهیم پیچیده‌تری در مورد جوامع و مشکلات جهانی آشنا شوند.
استفاده از کتابخانه محلی می‌تواند به تامین کتاب‌های مناسب و رایگان برای کودکان کمک کند. این کتابخانه‌ها می‌توانند به والدین و مربیان در انتخاب کتاب‌های مناسب کمک کنند و همچنین فعالیت‌هایی برای کودکان برگزار کنند. کتابخانه‌ها می‌توانند به عنوان محلی برای کودکان باشند تا از کتاب‌ها لذت ببرند و با همدیگر در گروه‌های خواندن شرکت کنند.
نتیجه گیری
با توجه به اینکه کودکان اغلب تمایل دارند کتاب‌هایی را بخوانند که موضوعاتی است که به آن‌ها علاقه دارند، می‌توان از روش‌های مختلفی برای ترغیب کودکان به انتخاب کتاب داستان و خرید کتاب مناسب استفاده کرد. همچنین، در هنگام آموزش خواندن به کودکان، می‌توان از سه روش مختلف استفاده کرد که هر یک تکنیک‌های خاص خود را دارند. یکی از عوامل مهم در خواندن کتاب داستان توسط کودکان، تخیل آن‌ها است. با توصیف جزئیات محیطی و شخصیت‌های داستان، کودکان می‌توانند تصویری واضح از آن‌ها در ذهن خود ایجاد کنند و به‌طور واقعی‌تر داستان را تجربه کنند. همچنین، خواندن کتاب‌ها و گفتگو پیرامون آن‌ها به کودکان کمک می‌کند تا با صداها، کلمات و زبان آشنا شوند و مهارت‌های اولیه خواندن و نوشتن را توسعه دهند. در ضمن، زمان خواندن کتاب‌ها با کودکان می‌تواند فرصتی برای صحبت کردن و ایجاد ارتباط عمیق‌تر با آن‌ها باشد. این روش‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا علاوه بر افزایش دایره لغات و مهارت‌های زبانی، تخیل، نوآوری و خلاقیت خود را نیز تقویت کنند.
منابع:
How to Read a Book: 15 Best Book Reading Tips for Children
3 Ways to Encourage Your Child to Read
