کودکان عاشق بازی کردن هستند. آنها دنیای اطرافشان را با بازیها میشناسند و با بازی کردن نحوه برخورد با جهان پیرامونشان را یاد میگیرند. نوع بازی کودکان در روابطی که برقرار میکنند و شیوههایی که برای حل مسائل در نظر میگیرند، تاثیرگذار است. اما تاثیر اسباب بازی در آینده کاری کودکان چگونه است؟ آیا ممکن است بازیهای امروز فرزندان ما در رشته دانشگاهی و شغلی که انتخاب میکنند موثر باشند؟ پاسخ پروفسور بکی فرانسیس، استاد آموزش دانشگاه روهمپتون، بله است. به گفته پروفسور فرانسیس هر اسباب بازی محتوای آموزشی و پیام خاص خودش را دارد. پس شاید وقتش رسیده باشد تا با نگاهی دقیقتر برای فرزندانمان اسباب بازی انتخاب کنیم و بازیهایی مطابق با روحیات آنها تدارک ببینیم.
آیا اسباب بازیها میتوانند جنسیتزده باشند؟
به نظر میرسد که بسیاری از ما اسباب بازیهای فرزندانمان را براساس جنسیتشان انتخاب میکنیم. برای مثال موقع خرید اسباب بازی برای دختران بیشتر آنها را به سمت علایقی که زنانه تلقی میشوند مانند آرایشگری، آشپزی و عروسکها سوق میدهیم. در نقطه مقابل پسران را بیشتر به سمت اسباب بازیهایی مثل ماشینآلات و ساختوساز تشویق میکنیم. این اسباب بازیها ناخودآگاه به پسرها این پیام را میدهند که باید کارها را پیش ببرند و مشکلات را حل کنند؛ درحالیکه پیام اسباب بازیهای دختران بیشتر مراقبت از دیگران و پرورش است. در نتیجه امروز دخترها از انجام شغلهایی مانند انواع مهندسی و علوم پایه دور میشوند و بیشتر شغلهای خدماتی مانند نگهداری از کودکان و سالمندان را برعهده میگیرند.
طبق آمار تاثیر اسباب بازی در آینده کاری کودکان بسیار زیاد است. بهطوریکه گفته میشود در کشور انگلیس تا 66 درصد از کسانی که در شغلهای مرتبط با ریاضیات مانند بانکداری و حسابداری فعالیت میکنند در کودکی از حل کردن پازلها لذت میبردند. خیلی از والدین هنگام خرید اسباب بازی برای پسران به ماشینهای مسابقهای و وسایل مهندسی فکر میکنند. درحالیکه سرویس چایخوری را مختص دختران میدانند.
به گفته پروفسور فرانسیس اسباب بازیهای کلیشهای پسران مهارتهای متفاوتی را در کودکان پرورش میدهند. او میگوید اسباب بازیهایی که برای پسران در نظر گرفته میشوند، مثل لگو و وسایل نجاری، آموزشیترند و دستورالعملهای فنی بیشتری دارند. در حالیکه بازیهایی که برای دختران در نظر گرفته میشوند بیشتر خلاقانه و تخیلی هستند. به این ترتیب مهارتهای متفاوتی در دختران و پسران پرورش داده میشود. پس شاید بد نباشد به جای توجه به کلیشهها به کودکان حق انتخاب دهیم تا خودشان بازی مورد علاقهشان را پیدا کنند.
البته همه تاثیر اسباب بازی در آینده کاری کودکان را آنقدر جدی نمیدانند. دکتر مارگارت مکآلیستر، روانشناس کودک و خانواده معتقد است عوامل موثرتری نسبت به اسباب بازیها در انتخاب شغل کودک وجود دارند. او میگوید هیچ شواهد علمی وجود ندارد که ثابت کند اگر دختر شما با کامیون و وسایل ساختوساز بازی کند حتما مهندس خواهد شد. طبق نظر دکتر مکآلیستر نباید کودکان را محدود کنیم یا به بازی با یک اسباب بازی خاص هدایتشان کنیم. بلکه تشویق آنها به کاوش، سوال کردن و تعامل با دیگران موثرتر است.
تاثیر اسباب بازی در آینده کاری کودکان چقدر است؟
بازیهای بچهها میتوانند به رشد و توسعه مهارتهای فردی آنها کمک کند. مهارتهایی که قرار است در آینده در شغلشان استفاده کنند. برای مثال مهارتهای حرکتی و شناختی کودکان با بازی کردن تقویت میشود. همانطور که کودکان در بازیهایشان از موانع مختلفی عبور میکنند، برای عبور از موانع زندگی هم آماده میشوند. بنابراین موقع بازی کردن هوش هیجانی بچهها هم تقویت میشود. پس تاثیر اسباب بازی در آینده کاری کودکان قابل توجه است. این حرف قطعا به این معنا نیست که اگر کودکی به بازی با وسایل آشپزخانه علاقه دارد، لزوما قرار است آشپز شود یا هر بچهای که با لگو بازی میکند قرار است معمار شود. اما ترجیحات بچهها در انتخاب بازیها و اسباب بازیها میتواند دریچهای به آینده شغلی آنها باشد. پس لازم نیست والدین بچهها را برای بازی با اسباب بازی خاصی تحت فشار قرار دهند. اما میتوانند علایق فرزندشان را پیدا کند و اسباب بازیهایی در اختیارش بگذارند تا مهارتهایش را تقویت کند.
بازی کودکان را رصد کنید تا از علایق شغلی آنها با خبر شوید
میدانید فرزندتان از چه بازیهایی بیشتر خوشش میآید؟ آیا کودک خلاقی دارید که دوست دارد کاردستی درست کند، ماکت بسازد و با کاغذ چیزی بسازد؟ شاید هم کودک شما به عروسک بازی، مهمانی چای و عروسکهای نرم حیوانات علاقه داشته باشد. بگذارید کودکتان بازیهای مختلف را امتحان کند و ببینید چه بازیهایی را ترجیح میدهد. این بازی ممکن است کلیدی برای پیدا کردن علایق شغلی آنها باشد. مثلا اگر فرزندتان به نگهداری از یک عروسک کوچک علاقه دارد جدا از اینکه تواناییهای خودش را در نقش والدین تقویت میکند، ممکن است دوست داشته باشد به دیگران کمک کند. شاید مددکاری، پزشکی یا دامپزشکی شغل آیندهاش باشد. اگر هم در شغل دیگری فعالیت کند احتمال دارد شغلی باشد که بهنوعی به افراد جامعه کمک میکند. همینطور اگر کودکتان شما را به مهمانی چای دعوت میکند ممکن است از معاشرت کردن و ارتباط با مردم خوشش بیاید.
بازیهای آنلاین چه تاثیری بر کودکان دارند؟
این روزها بازیهای آنلاین به بخش جداییناپذیر از زندگی کودکان تبدیل شدهاند. همانقدر که تاثیر اسباب بازی در آینده کاری کودکان مهم است بازیهای آنلاین هم میتوانند موثر باشند. پس همانقدر که روی خرید اسباب بازی برای کودکانتان حساس هستید به بازیهای آنلاین هم توجه کنید. بازیهای ریاضی آنلاین، سودوکو، شطرنج، بازی با کلمات و انواع پازل میتوانند در تقویت مهارتهای ریاضی، هماهنگی چشم و دست، بزرگ کردن دایره لغات کودکان، مهارتهای زبانی، حافظه کوتاه مدت و بلند مدت موثر باشند. این مهارتها طبعا میتوانند در رشد تحصیلی و شغلی آینده کودکان موثر باشند.
البته بازیهای آنلاین شمشیرهای دولبهای هستند که حتما باید تحت نظارت والدین انجام شوند. چون این بازیها فقط تفریح و آموزش نیستند. دسترسی بدون محدودیت کودکان به اینترنت خطراتی مانند کلاهبرداری، سرقت هویت و حتی سوءاستفاده جنسی را افزایش میدهد. پس با فرزندان خود صحبت کنید و آنها را آگاه و آماده کنید.
آیا اسباب بازیها میتوانند بر کودکان تاثیر مخرب داشته باشند؟
تا اینجا با قسمت مثبت تاثیر اسباب بازی در آینده کاری کودکان آشنا شدیم. اما این همه ماجرا نیست. اسباب بازیها میتوانند اثرات منفی هم بر رشد کودکان داشته باشند. ترویج نابرابریهای جنسیتی و نژادپرستی نمونههایی از این آثار منفی به حساب میآیند. یک راه دوری از این معضلات استفاده از اسباب بازیهای خنثی است. همچنین میتوانید بگذارید کودکانتان فارغ از جنسیتشان با هر اسباب بازی که دوست دارند بازی کنند. اینطوری مطمئن میشوند که میتوانند در زندگیشان از فرصتهای برابر برخوردار باشند.
جدا از این مسائل اسباب بازیها میتوانند بر خلقوخوی بچهها هم موثر باشند. انواع اسلحه، تبر و بازیهای کامپیوتری خشونتبار میتوانند باعث بروز یا تشدید پرخاشگری در کودکان شوند. اگر کودک شما به صورت ذاتی به سمت پرخاشگری تمایل دارد، برای مقابله با پرخاشگری در کودکان از خرید این اسباب بازیها خودداری کنید.
در آخر تاثیر اسباب بازی در آینده کاری کودکان را نادیده نگیرید. اما به فرزندانتان فشار نیاورید تا بازی خاصی را انجام دهند یا اسباب بازی خاصی را دوست داشته باشند. بگذارید بچهها حق انتخاب داشته باشند، تجربیات مختلفی بدست آورند و مهارتهای مختلفی در آنها رشد کند. شغلهای مختلف را به آنها نشان دهید و بگذارید در بازیها نقشهای مختلفی را بپذیرند. به این ترتیب میتوانند با توجه به احساس و فکری که دارند اسباب بازی مورد علاقهشان را پیدا کنند و خودشان را برای یک آینده کاری درخشان آماده کنند. فقط کنارشان باشید و در تجربیاتشان راهنماییشان کنید.