گوشی و تبلت و اثر آنها روی خواب کودک

دستگاه‌های الکترونیکی به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی اکثر کودکان تبدیل شده‌اند. کودکان در طول روز برای کارهای مدرسه، سرگرم شدن، ارتباط برقرار کردن با دوستان و خانواده و موارد دیگر به وسایل الکترونیکی که صفحه نمایش دارند متکی هستند که از جمله این وسایل می‌توان به تبلت و موبایل اشاره کرد. در حالی که فناوری مزایای آموزشی و اجتماعی بی شماری برای کودکان و بزرگسالان فراهم کرده است، اما این دسترسی آسان می‌تواند معایب و مضراتی نیز داشته باشد. یک نگرانی تأثیر فناوری ممکن است تأثیر آن روی خواب باشد.

با رایج شدن استفاده مداوم این تکنولوژی‌ها در زندگی روزمره، کیفیت خواب در کودکان دچار مشکل شده است. تقریباً یک سوم کودکان و بیش از نیمی از نوجوانان خواب کافی ندارند. در واقع ثابت شده است که استفاده زیاد از این دستگاه‌ها در شب و عصر، می‌تواند خواب شب را مختل کند. سپری کردن زمان زیاد در شب برای تماشای صفحه نمایش گوشی‌ها و تبلت‌ها می‌تواند سیستم استراحت کودکان را دچار مشکل کند و حتی باعث شود که بی‌خوابی شب باعث خواب آلودگی در طول روز شود. در واقع می‌توان محرک اصلی این بی خوابی را نور آبی صفحه نمایش‌ها دانست. اینجاست که قوانین استفاده از موبایل و تبلت برای کودکان بسیار اهمیت پیدا می‌کند.

نور آبی چیست؟

طیف کامل نور مرئی از طول موج‌های مختلف نور تشکیل شده است. نور بنفش کوتاه‌ترین طول موج را دارد، در حالی که طول موج نور قرمز طولانی‌ترین است. نور آبی نوعی نور با طول موج کوتاه است که باعث افزایش هوشیاری و عملکرد می‌شود. نور آبی همچنین مهم‌ترین تنظیم کننده چرخه خواب یا بیداری یا ریتم درست ما در شبانه روز است.

منابع مشترک نور آبی کدامند؟

صفحه تلویزیون‌ها، تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها، رایانه‌ها، کنسول‌های بازی و برخی از ابزارهای کتاب‌خوان الکترونیکی همگی نور آبی مصنوعی تولید می‌کنند. با این حال، ما فقط از طریق وسایل الکترونیکی در معرض نور آبی نیستیم. ما بیشتر نور آبی خود را از خورشید می‌گیریم. علاوه بر این، وسایل ساطع کننده نور (LED) و لامپ‌های فلورسنت – که به دلیل صرفه جویی در مصرف انرژی در خانه‌ها به طور فزاینده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند – نور آبی تولید می‌کنند.

نور آبی و ملاتونین

ملاتونین هورمونی است که احساس خواب آلودگی را تقویت می‌کند و نور آبی، تولید ملاتونین را متوقف می‌کند. بدن انسان‌ها به خصوص کودکان برای حفظ چرخه خواب و بیداری خود به طلوع و غروب خورشید متکی شده است. وقتی فقط در معرض نور طبیعی خورشید قرار بگیریم، سطح ملاتونین در طول روز کم است، عصر بعد از غروب آفتاب شروع به افزایش می‌کند، در نیمه شب به اوج خود می‌رسد و سپس به تدریج تا صبح کاهش می‌یابد.

قرار گرفتن در معرض نور آبی در طول روز از نور خورشید یا سایر منابع، یک محرک برای پرانرژی بودن و فعالیت است. همچنین نشان داده شده است که قرار گرفتن در معرض نور آبی روز باعث بهبود کیفیت خواب و مدت زمان آن می‌شود. با این حال، استفاده از دستگاه‌هایی که در شب نور آبی مصنوعی تولید می‌کنند، باعث فریب مغز برای تولید ملاتونین قبل از خواب می‌شوند و چرخه خواب و بیداری طبیعی ما را مختل می‌کنند. این باعث می‌شود که خواب کمتری نسبت به زمان استاندارد داشته باشیم.

نور آبی چگونه بر کودکان تأثیر می‌گذارد؟

اصول کلی نور در تولید ملاتونین و خواب هم در کودکان و هم در بزرگسالان تأثیرگذار است. با این حال، کودکان حتی ممکن است نسبت به نور حساسیت بیشتری نشان دهند. با افزایش سن، ساختارهای چشم ما به تدریج نسبت به نور حساس می‌شوند. یک مطالعه تحقیقاتی نشان داده است که قرار گرفتن در معرض نور در عصر، ملاتونین را در کودکان دو برابر بیشتر از بزرگسالان سرکوب می‌کند. سن و مرحله رشد کودک نیز ممکن است تأثیر آن را تعیین کند. محققان دریافتند كودكانی كه هنوز به بلوغ نرسیده‌اند در مقایسه با نوجوانان پس از بلوغ، در عکس العمل به نور آبی به طور قابل توجهی سرکوب ملاتونین را بیشتر تجربه کرده‌اند.

آیا نور آبی باعث بروز مشکلات خواب در کودکان می‌شود؟

مطالعات در سراسر جهان نشان داده است که استفاده طولانی مدت از تبلت و موبایل توسط کودکان با کم خوابی و اختلال در خواب در کودکان ارتباط مستقیم دارد. در حالی که این مطالعاتِ مشاهده‌ای نمی‌تواند رابطه علت و معلولی را ثابت کند، اما مطالعات زیادی در بزرگسالان نشان داده است که قرار گرفتن در معرض نور آبی این دستگاه‌ها در شب و قبل از خواب، بر خواب تأثیر می‌گذارد. این شواهد، همراه با داده‌هایی که نشان می‌دهد کودکان حساسیت بیشتری نسبت به نور آبی و سرکوب ملاتونین دارند، نشان می‌دهد که اثرات برهم زننده خواب نور آبی ممکن است در مورد کودکان نیز وجود داشته باشد.

با این حال، تحقیقات بیشتری برای روشن شدن اینکه آیا نور آبی باعث اختلال در خواب می‌شود یا کودکانی که از قبل با بی‌خوابی دست و پنجه نرم می‌کردند و بیشتر از دیگران نیز قبل از خواب و شب از این وسایل استفاده می‌کنند، لازم است. این احتمال وجود دارد که این دو عامل با هم رابطه دوسویه داشته باشند، به این معنی که خواب بر زمان استفاده از تبلت و موبایل تأثیر می‌گذارد و استفاده از این دو روی خواب تأثیر می‌گذارد.

اثرات کاهش خواب در کودکان

در حالی که رابطه بین قرار گرفتن در معرض نور آبی تبلت و موبایل و خواب در کودکان نیاز به بررسی بیشتر دارد، اما شواهد علمی نشان می‌دهد که خواب در عملکرد و رشد کودک نقش بسیار مهمی دارد. کودکانی که خواب کافی ندارند نیز در معرض عملکرد ضعیف در مدرسه قرار دارند و روی هوش هیجانی آنها نیز اثر دارد. کاهش خواب و کم خوابی در کودکان اغلب علائمی مانند اختلال کم توجهی و بیش فعالی (ADHD) را نشان می‌دهد، که ممکن است منجر به تشخیص نادرست بیش فعالی در برخی از کودکان کم خواب شود.

هورمون‌های خاصی که به توده عضلانی، سیستم ایمنی سالم و ترمیم سلول‌ها کمک می‌کنند، در هنگام خواب ترشح می‌شوند؛ بنابراین این عملکردها ممکن است در کودکانی که به اندازه کافی نمی‌خوابند نیز کاهش پیدا کند.

چگونه می‌توان قرار گرفتن در معرض نور آبی را کاهش داد؟

با توجه به اهمیت خواب برای سلامت روحی و جسمی کودک، اطمینان از اینکه کودکان به طور مداوم خواب کافی در شب دارند بسیار مهم است. اگر نگران تأثیر نور آبی بر خواب کودک خود هستید، کارهایی که می‌توانید برای جلوگیری از در معرض نور آبی بودن، انجام دهید. با انجام اقدامات زیر شروع کنید:

• برای استفاده از موبایل و تبلت مقررات تعیین کنید: برای استفاده از این وسایل برای کودک خود مقررات تعیین کنید که به عنوان مثال شامل کار با آنها در شب نمی‌شود. می‌توانید با استفاده از زنگ هشدار به کودک خود کمک کنید تا به خاطر داشته باشد گوشی و تبلت خود را در ساعت مشخص خاموش کند. این ممکن است به برنامه ریزی برای سایر فعالیت‌های آرام بخش قبل از خواب کمک کند، مانند خواندن کتاب، بازی با پازل، رنگ آمیزی، نقاشی یا ورزش‌های کششی. همچنین والدین باید به عنوان مثال پیش قدم شوند و استفاده از گوشی و تبلت را نیز برای خود و قبل از خواب محدود کنند.
• این وسایل را از محل خواب کودک خود دور کنید: ممکن است نگهداری تلفن‌ها و سایر وسایل در خارج از اتاق خواب و به ویژه به دور از تشک، برای برخی از کودکان سخت باشد، اما می‌تواند تأثیر زیادی در جلوگیری از در معرض نور آبی نبودن داشته باشد. این کار همچنین وسوسه استفاده از این وسایل در شب را نیز کاهش می‌دهد.
• از فیلترهای نور آبی استفاده کنید: عینک‌های مخصوصی که نور آبی را فیلتر می‌کنند ممکن است به مقابله با اثرات سو نور آبی قبل از خواب کمک کنند. حتی برخی از تبلت‌ها و گوشی‌ها این امکان را دارند که نور آبی را از گوشی بردارید و آن را به نور نرمال برای چشم تبدیل کنید. بسیاری از دستگاه‌های الکترونیکی گزینه‌هایی برای “حالت شب” یا “حالت تاریک” دارند که پس زمینه صفحه را به سیاه تغییر می‌دهند و باعث کاهش نور آبی می‌شوند.
• کودک خود را از نور روز محروم نکنید: قرار گرفتن در معرض نور شدید در طول روز به همگام سازی ریتم شبانه روزی کمک می‌کند و باعث خواب آلودگی هنگام خواب می‌شود. اطمینان حاصل کنید که کودکتان در طول روز به میان کافی در معرض نور طبیعی قرار می‌گیرد.

این مواردی که عنوان کردیم، راه‌هایی برای کاهش اثر مخرب بودن در معرض نور آبی وسایل الکترونیکی است. به خواب و سلامت کودک خود بسیار اهمیت دهید و برای استفاده از این وسایل برای او قانون تعیین کنید.