چگونه کودکان را به کتاب خواندن علاقه مند کنیم؟

کتاب خواندن

شايد كوچولوي شما هم ميانه خوبي با كتاب نداشته باشد؛
كوچولوي ما اهل درس خواندن نيست! اين جمله‌اي است كه با گسترش تفريحات مجازي و به‌خصوص بازي‌هاي رايانه‌اي از بسياري از والدين مي‌‌شنويم. بد نيست بدانيد اين يك معضل جهاني است كه با وجود افزايش هوش كودكان نسل امروز، حتي در كشورهاي پيشرفته نيز رواج دارد .

طبق تحقیقات کارشناسان به این نتیجه رسیده اند بچه‌هایی که در سال‌های قبل از مدرسه با کتاب پیوندی عمیق دارند، در دوران تحصیل‌شان موفق‌تر می‌شوند و در بزرگسالی هم کاغذ و کتاب را از خود جدا نمی‌کنند. اما تربیت کردن یک کودک کتابخوان، چندان هم ساده نیست. اگر از راه درستی نروید، احتمال اینکه فرزندتان به بازی‌های رایانه‌ای و عروسک‌هایش بیشتر از یار مهربان ( کتاب) دل ببندد کم نیست. می‌دانیم از میان هزاران کتابی که پیش چشم‌تان قرار دارند، حتی با وجود تقسیم‌بندی‌هایی که ناشران پشت جلد آثارشان درج می‌کنند، انتخاب مناسب‌ترین گزینه کار ساده‌ای نیست. ما به شما کمک می کنیم تا کتاب های مناسبی را برای کودک خود انتخاب کنید.

  الگو باشید

والدین هم نیز به مطالعه نیاز دارند! همه می‌دانیم کودکان تا چه حد علاقه دارند کارهای بزرگسالان را تقلید کنند. اگر کودک ببیند به کتابی که می‌خوانید علاقه‌مندید به سرعت پیروی می‌کند.این را بدانید که کودک اول از همه پدر و مادرش را الگو قرار می دهد پس الگوی خوبی در همه مراحل برای کودک خود باشید.

کودک شما از شما تقلید می‌کند و وقتی شما را کتاب به دست می‌بیند، برای شبیه‌سازی رفتارهای‌تان تلاش می‌کند. پس اگر دوست دارید فرزندتان در آینده کتابخوان شود، از همان روزهای اول ارزش کتاب خواندن را نه با حرف، بلکه با رفتارتان به او نشان داده و او را به سرگرم شدن با کتاب عادت دهید
 

الگوی فرزندتان در کتاب خواندن باشید

جرقه‌های فکری کودک را روشن کنید

به کودک خود کمک کنید تا درک کند که مطالعه تنها خواندن کتاب نیست. آن را تشویق کنید تا همه چیز را بخواند.

نانسی سینگر، مربی تخصصی کودکستان می‌گوید: «جذب پسرها به خواندن سخت‌تر از دخترهاست. آنها علاقه زیادی به روایت و تصاویر ثابت ندارند و هرچه سن کمتری داشته باشند این موضوع بیشتر صادق است. با این حال همیشه کتاب‌هایی مانند کتاب‌های کمیک استریپ، علمی‌تخیلی یا ورزشی پیدا می‌شود تا توجه آنها را جلب کند. تا زمانی که به مطالعه مشغول‌اند مهم نیست چه می‌خوانند!»

از او بخواهید کتاب را بلند بلند بخواند

از کودک خود بخواهید تا کتابی را که خود دوست دارد برای شما با صدای بلند بخواند. با این کار به راحتی می‌توانید ایرادات وی را حین خوانش بگیرید و شاهد پیشرفت چشمگیر او بعد از خواندن تنها چند صفحه باشید.این کار به کودک اعتماد به نفس هم می دهد.

با کلمات بازی کنید

انتظار نداشته باشید کودک‌تان در سنین پایین با تمام هوش و حواسش برای شنیدن قصه بنشیند. در حدود یک‌سالگی، فرزندتان به تصاویر بیشتر از قصه‌ها علاقه دارد؛ به همین علت کتاب‌هایی که تصاویر بزرگ را برایش تهیه کنید. بعد از یک سالگی، علاقه فرزندتان به داستان شنیدن هم بیشتر می‌شود، به همین دلیل تا قبل از دو سالگی می‌توانید کتاب‌های ساده‌ای که در آنها شعرهای دو خطی برای هر تصویر نوشته شده را برایش بخوانید اما فراموش نکنید که حتی در این دوره هم تصویر، حرف اول را می‌زند و اگر ظاهر کتاب دلخواه فرزندتان نباشد، به شعرهایش هم توجهی نمی‌کند.

سراغ کتاب‌های کاغذی نروید

بهتر است تا قبل از یک سالگی، کتاب‌های غیرکاغذی در اختیار فرزندتان بگذارید تا با آنها سرگرم شود و حتی ناآگاهانه با کتاب انس بگیرد. بازی او با کتاب‌های کاغذی ممکن است به بریدن دستش و فاصله گرفتن از کتاب منجر شود. جدا  از این ورق زدن کتاب‌های پارچه‌ای و پلاستیکی برای کودک شما راحت تر خواهد بود و به همین دلیل زمان طولانی ‌تری را برای وقت گذراندن با کتاب صرف خواهد کرد.

خط و مرز نکشید

برای کتاب خواندن، قانون و قاعده نچینید و زمان دقیقی را برای کتاب خواندن لازم نیست انتخاب کنید. صبح، ظهر یا شب مهم نیست و یک کتاب یا دو کتاب اهمیتی ندارد. باید ببینید کودک شما چه زمانی علاقه و حوصله برای کتاب خواندن و گوش کردن را دارد زمان مناسب کتابخوانی، همان وقت است.هرگز فرزندتان را به گوش کردن داستان مجبور نکنید

سراغ داستان‌های آهنگین بروید

بچه‌های مهدکودکی عاشق شنیدن داستان‌ها در قالب شعر هستند گرچه هنوز عاشق دیدن تصاویرند اما منتظر شنیدن قصه تصویرهایی که می‌بینند هم هستند. اگر فرزندی دو تا چهار ساله دارید، کتاب‌هایی که نوشته کم و آهنگین دارند را برایش انتخاب کنید و سراغ داستان‌هایی بروید که حدس زدن روال و پایان‌شان دشوار نیست. بچه‌ها در این سنین دوست دارند تصاویر کتاب را مشاهده کنند تا شخصیت‌ها و فضای داستان را در ذهن‌شان بهتر تجسم کنند. آنها وقتی قصه‌ها را در قالب شعر می‌شنوند، بهتر آنها را به خاطر می‌سپارند و حتی در خواندن کتاب همراه شما می‌شوند.

در هر گوشه خانه، کتابخانه بگذارید

همه بچه‌ها در سنین پایین به ‌راحتی با حمام کردن کنار نمی‌آیند و برخی‌ هم میانه‌ای با کتاب ندارند. برای اینکه با حمام رفتن هم مشکلی نداشته باشد . چند کتاب ضد‌آب که می‌توانید با خود به حمام ببرید را تهیه کنید. کتاب‌های حمام باید تصویر زیاد داشته باشند و تعداد صفحات‌ شان هم انگشت‌شمار باشند. فرزند شما می‌تواند درحالی‌که در وان نشسته از مشاهده تصاویر آن کتاب‌ها و شنیدن داستان‌های‌شان لذت ببرد.از هر راهی که کودکتان را به کتاب علاقه مند می کند استفاده کنید.

کودک‌تان را بازی دهید

اگر کودکتان هم چنان علاقه ای به کتاب ندارد و  زیر بار داستان شنیدن نمی‌رود، محتوای متفاوتی را برای خواندن انتخاب کنید، لحن‌تان را عوض کنید، او را به کتاب فروشی ببریند و بگذارید خودش انتخاب کند از تصاویر برای خوشایند کردن داستان کمک بگیرید.

اشکالی ندارد، تکرار کنید

بچه‌ها عاشق تکرار هستند. آنها وقتی از یک سی‌دی یا از کتاب یا کارتونی خوش‌شان می‌آید، دوست دارند هر روز تماشایش ‌کنند و وقتی داستانی جذب‌شان می‌کند، دوست دارند هر لحظه آن را بشنوند. اشکالی ندارد! در برابر این خواسته کودک‌تان مقاومت نکنید و به او کمک کنید تا علاقه بیشتری به کتاب خواندن پیدا کند .

سراغ علایقش بروید

کتاب را براساس علایق فرزندتان انتخاب کنید تا برایش جذاب باشد و خسته کننده نشود . اگر او عاشق ماشین است، داستانی برایش بخوانید که ماشین‌ها شخصیت‌های اصلی‌اش هستند و اگر با حیوانات خوب ارتباط خوبی دارد، سراغ گزینه‌هایی بروید که داستانی را در جنگل و باغ‌وحش روایت می‌کند. به شخثیت های کارتونی و یا علایق او دقت کنید و کتابی با آن موضوع انتخاب کنید .

موزه را به خانه بیاورید

با فرزندتان از موزه، حیات‌وحش و آثار تاریخی بازدید کنید و از کتابفروشی این مجموعه‌ها، کتابی در مورد تاریخچه آنها یا داستان‌هایی که در آنها اتفاق افتاده، بخرید. می توانید جاها دیدنی تاریخی و یا افراد مشهور در ادبیات را برایش نام ببرید مانند فردوسی و بعد برایش شاهنامه خوانی کنید (البته در موضوع شاهنامه خوانی اطلاعات کافی را کسب کنید بعد به کودک خود آموزش دهید)

کتاب صوتی بسازید

داستان‌های شنیدنی، گاهی حتی بیشتر از کتاب‌های مصور می‌توانند فرزند شما را پای خود بنشانند. برای فرزندتان سی‌دی‌هایی از داستان‌های ماندگار صوتی تهیه کنید و در اتومبیل و خانه آنها را برایش پخش کنید. اگر هم ذخیره داستان‌های‌تان تمام شد، صدای خودتان را ضبط کنید و یک داستان صوتی بسازید تا زمانی که سرتان شلوغ است، فرزندتان بدون اصرار به کتاب خواندن به آنها گوش کند.

صفر تا دو سالگی

• به تصویر بیشتر از کلمات علاقه دارد.
• دوست دارد با کتاب به‌عنوان یک وسیله بازی سرگرم شود.
• تصاویر رنگی از حیوانات و آدم‌ها می‌تواند چند دقیقه او را خیره کند.
• بی‌آنکه نسبت به کاری که میکند آگاهی داشته باشد، از والدینش برای وقت گذراندن با کتاب تقلید می‌کند.

دو تا چهار سالگی

• با کتاب به‌عنوان اسباب‌بازی، بازی می‌کند و هنوز نمی‌داند در کتاب‌هایش قصه‌ها جا خوش کرده‌اند.
• او با کتاب و قصه عجین شده اما هنوز نمی‌داند صفحه‌های کتاب، کلمات و داستان‌ها را در خود جا داده‌اند.
• با خودکار و مداد و داخل صفحات کتاب داستان می نویسد توضیح می دهد اما نمی داند ک آن کتاب شرح داستانی را توضیح داده است .

چهار تا شش سالگی

• برای بازگو کردن داستان، باید تصویر‌های هر صفحه ببیند تا بتواند توضیح دهد.
• بعضی حروف الفبا و کلمات را می‌شناسد و آنها را در صفحات تشخیص می‌دهد.
• داستان کتاب‌ها را به خاطر می‌سپارد و ممکن است تعدا کمی کتاب را در ابتدا به خاطر داشته باشد و مدام از شما می‌خواهد یک کتاب تکراری را برایش بخوانید.

شش تا هشت سالگی

• با کمی اشتباه کتاب‌هایش را می‌خواند اما با رسیدن به کلمات تازه مکث می‌کند اما باتوجه تصاویر متن داستان را حدس می زند.
• می‌تواند به سؤال‌هایی که راجب داستان می پرسید پاسخ دهد.
• خواندن کتاب‌های تازه و کشف جملات تازه او را جذب می کند.