عزت نفس یکی از مهمترین ویژگیها در رشد کودک است. سلامت اجتماعی، رفتاری و عاطفی کودک نقش مهمی در نحوه برخورد آنها با شکستها، فشار از سمت همسالان و سایر چالشها در طول زندگی دارد.
عزت نفس بالا، همچنین یک عامل مهم در داشتن سلامت روان است. پرورش عزت نفس در کودکان به رشد مهارتهای اجتماعی در کودکان کمک میکند و زمانی که کودک شما استرس و موقعیتهای منفی را تجربه میکند، میتواند از او محافظت کند.
در این مقاله چند روش کوچک اما مهم را بیان خواهیم کرد، که با کمک آنها بتوانید هر روز بر عزت نفس فرزندتان تأثیر مثبت بگذارید.
بدانید که عزت نفس سالم چگونه است
عزت نفس اساسا همان تصویری است که کودکان از خود دارند، از جمله آنچه در مورد خود و توانایی خود در انجام کارها دارند. این تصویر و سلامت آن، بستگی به میزان احساس دوست داشتن آنها و میزان حمایت و تشویق (یا انتقاد) از افراد مهم زندگی خود، مانند والدین و معلمان، دارد.
عزت نفس به این معنا نیست که فکر کنید دنیا حول شما میچرخد یا نیازهای شما مهمتر از نیازهای دیگران است. به همین ترتیب، عزت نفس سالم به معنای تکبر، خودشیفتگی یا برتری داشتن نیست. عزت نفس در کودکان را با سایر ارزشهای مهم مانند همدلی، مهربان بودن، خوش اخلاقی، نیکوکاری و داشتن حس قدردانی میتوان تعریف کرد.
به فرزند خود هر روز عشق بی قید و شرط را نشان دهید
اینکه فرزندتان بداند چقدر او را دوست دارید، به او احساس امنیت و تعلق میدهد که برای شناخت بهتر خودش و همچنین تقویت عزت نفس او، بسیار عالی است. عشق بی قید و شرط شما زمینه ساز تمام روابط سالم و قوی است که، فرزندان در آینده در زندگی خود ایجاد خواهند کرد.
پس هنگام خداحافظی فرزندان خود را در آغوش بگیرید، آنها را بغل کنید و کتاب بخوانید و هر روز عشق خود را ابراز کنید. همانطور که فرزندان شما رشد میکنند، این عشق موجب افزایش اعتماد به نفس در کودکان، دوستیابی و ایجاد رابطه مثبت با هم همسالان میشود.
با هم بازی کنید و از لحظات لذت ببرید
وقتی با فرزندتان بازی میکنید، به او نشان میدهید که دوست دارید با او وقت بگذرانید و برای همراهی او ارزش قائل هستید. بازی کردن با کودکان نه تنها برای کودک شما فایده دارد، بلکه برای شما نیز فایده دارد.
فایده بازی کردن با کودکان این است که نه تنها میتوانند با اعتماد به نفس بالا با دیگر افراد ارتباط برقرار کنند و در جامعه موفقتر شوند، بلکه مطالعات نشان دادهاند که احتمال شاد بودن کودک نیز افزایش مییابد و خطر افسردگی و اضطراب در آنها کاهش مییابد.
افزایش عزت نفس در کودکان، همچنین به فرزند شما کمک میکند تا خیلی راحتتر به مدرسه و فعالیتهای اجتماعی بازگردد. بهعلاوه، بازی و تفریح برای هر دوی شما یک عامل کاهش دهنده استرس است.
به فرزندتان مسئولیت و کارهای روزمره بدهید
مسئولیت پذیری در انجام کارهای مناسب سن کودکتان، به او احساس هدفمند بودن و موفقیت میدهد. حتی اگر آنها کاری را به طور کامل انجام ندهند، از تلاشی که برای انجام آن کردند قدردانی کنید. آنها را به خاطر همه کارهایی که به خوبی انجام میدهند، تحسین کنید و به آنها اطمینان دهید که با گذشت زمان در بسیاری از کارها از جمله کارهای سنگینتر بهتر عمل خواهند کرد.
مسئولیت دادن به کودکان، همچنین به آنها حس کنترل را میدهد. حتی زمانی که همه چیز غیرقابل پیشبینی است، داشتن مسئولیت در کارهای کوچک در خانه میتواند کمک زیادی به افزایش عزت نفس و انعطافپذیری در کودکان کند.
استقلال را در آنها تقویت کنید
دوره دبستان بهترین زمان برای یاد دادن استقلال به کودکان است. با رسیدن به سن راهنمایی، بسیاری از کودکان مجبور میشوند در خانه تنها بمانند، مسیر مدرسه تا خانه را پیاده و تنها بیایند و حتی به خواهر و برادر کوچک خود کمک کنند.
این مهم است که به فرزندان خود اجازه دهید مستقل رشد کنند: به آنها اجازه دهید بفهمند که چگونه با معلمان در مورد هر مشکلی صحبت کنند، تکالیف درسی را سازماندهی کنند، مطمئن شوند که وسایل و لباسهای ورزشیشان آماده و مرتب است و غیره. مدام اطراف کودکان بودن، توانایی آنها را برای انجام کارها تضعیف میکند و بر عزت نفس آنها تأثیر منفی میگذارد. همچنین استقلال را از آنها سلب میکند.
فرزندان خود را تشویق کنید تا از خود دفاع کنند و در صورت مواجهه با چالشها، قبل از مداخله شما سؤال بپرسند. انجام این کار باعث ایجاد استقلال و در نهایت افزایش عزت نفس آنها میشود.
از توهین به کودک خودداری کنید
وقتی فرزندتان بدرفتاری میکند یا کاری انجام میدهد که شما را ناامید میکند، او را به خاطر رفتارش سرزنش نکنید. شما انسان هستید، وقتی فرزندتان باعث عصبانت شما میشود، احتمالاً عصبانی یا حتی ناراحت خواهید شد. تجربه این احساسات کاملاً طبیعی است، اما سعی کنید با رفتارتان کودک را شرمنده نکنید.
در عوض با فرزندتان با احترام صحبت کنید. احساسات خود را از نظم و انضباطی که دارید، جدا کنید. یک راه خوب برای انجام این کار استفاده از لحن منطقی و صحبت با کودک با لحنی دلپذیر و دوستانه است.
کاری کنید که از شکستهای زندگی، نکات بسیاری یاد بگیرند
بر این واقعیت تاکید کنید که انسان بودن یعنی اشتباه کردن و کامل نبودن. به فرزندتان بیاموزید که شکستها را فرصتی برای پیشرفت و رشد بداند.
وقتی فرزندتان اشتباه میکند، صبور باشید. اگر متوجه شدید که فرزندتان در مدرسه رفتار بدی داشته یا با مشکلاتی مواجه شده، هر کاری میتوانید انجام دهید تا آن موقعیتها را به فرصتهایی برای رشد تبدیل کنید. انجام این کار به تقویت اعتماد به نفس فرزندتان کمک میکند و نشان میدهد که اشتباه کردن پایان دنیا نیست – تا زمانی که به درستی به مشکلات رسیدگی کنند.
مراقب استفاده درست از فناوری باشید
در دنیای امروزی، اکثر ما، از جمله دانش آموزان و والدین، به طور مداوم از دستگاههای مختلف استفاده میکنند. تلفنهای همراه، تبلتها و لپتاپها به افراد امکان میدهند تا با دیگر افراد در ارتباط باشند، در رسانههای اجتماعی پست منتشر کنند، کارهای تجاری انجام دهند، کارهای مدرسه را انجام دهند و ایمیل خود را به طور منظم چک کنند.
دسترسی به این حجم از تکنولوژی و فناوری هم خوب است و هم بد. خوب است، زیرا مردم میتوانند بهرهوری بیشتری داشته باشند و در آسایش و امنیت خانه خود با دیگران ارتباط برقرار کنند. اما فعالیت آنلاین اگر در روابط و ارتباطات خانوادگی تداخل ایجاد کند، میتواند هزینههای جبرانناپذیری داشته باشد. علاوه بر این، استفاده مداوم از این وسایل میتواند فعالیت بدنی کودک را کم کند.
در خانواده، تصمیم بگیرید که چگونه از فناوری استفاده کنید و هدف استفاده از آن چه باشد. سپس برنامهای بچیند که دیگر فعالیتها مانند پیادهروی، دوچرخهسواری، مطالعه و بازی کردن را نیز به یک اندازه انجام دهید.
به آنها فرصت نشان دادن کارهایشان را بدهید
اجازه دهید فرزندتان کارهای خود را در خانه نمایش دهد. هنگامی که آنها آثار هنری خلق میکنند، داستانی مینویسند یا پروژهای را برای مدرسه آماده میکنند، از فرزند خود بخواهید تا در مورد کار خود به شما بگوید. از آنها درباره عکسالعمل و رفتار دیگران در مورد کارشان بپرسید و همچنین، بپرسید چه چیزی را در مورد کارهای خلاقانهشان بیشتر دوست دارند.
دادن فرصتی به کودکان برای نشان دادن آنچه میسازند یا صحبت در مورد چیزهایی که خلق میکنند، به آنها این امکان را میدهد که بدانند کار سختشان ارزش توجه دارد. همچنین نشان میدهد که نظرات و افکار آنها مهم است.
حتی اگر فرزندتان کارهای خود را در مدرسه انجام میدهد، از او بخواهید که درباره آنها با شما صحبت کند. انجام این کار باعث افزایش عزت نفس و همچنین تواناییهای آنها میشود و آنها را تشویق میکند تا به تلاشهای خلاقانه خود ادامه دهند.
سخن پایانی
تلاش برای افزایش عزت نفس در کودکان، یکی از بهترین کارهایی است که میتوانید به عنوان والد انجام دهید. اگرچه ممکن است گاهی در این راه به تلاش بیشتری نیاز داشته باشید، اما در هر حال، با این کار فرزندان خود را با عزت نفس بالا برای موفقیت در حال و آینده آماده خواهید کرد.
اما همانطور که از فرزندانتان انتظار ندارید کامل باشند، از خودتان نیز انتظار کمال نداشته باشید. ممکن است همیشه نتوانید این کار را به خوبی انجام دهید، و این اشکالی ندارد. تا زمانی که به طور مداوم در تلاش برای به اشتراک گذاشتن عشق و مثبت بودن هستید، علیرغم یک اشتباه در اینجا یا آنجا در حال ایجاد اعتماد در آنها هستید.
بیشتر بخوانید: رشد عاطفی در کودکان چیست؟