مهارت‌های اجتماعی که باید آنها را به کودکان خود آموزش دهیم

داشتن مهارت‌های اجتماعی و یادگیری آنها در کودکان باعث می‌شود که بتوانند با همسالان خود به راحتی ارتباط برقرار کنند و همچنین از فواید بسیار دیگری بهره‌مند شوند. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داده است که مهارت‌های اجتماعی نتوانستند استرس را در کودکانی که در مهدکودک هستند، کاهش دهد.

مهارت‌های اجتماعی مجموعه‌ای از مهارت‌ها هستند که با بزرگ‌تر شدن کودکان مدام باید آنها را تقویت کرد و برای تقویت آنها باید برنامه داشت. مهارت‌های اجتماعی چیزی نیستند که در ذات فرزند شما وجود داشته باشد. اینها مهارت‌هایی هستند که با تلاش و تمرین یاد گرفته و تقویت می‌شوند.

به عنوان والدین باید به دنبال این باشید که بتوانید این موارد را به کودک خود بیاموزید. برخی از مهارت‌های اجتماعی کاملاً پیچیده هستند، مانند درک اینکه وقتی دوستتان مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد، چگونه رفتار کنید، یا اینکه یادگیری سکوت کردن در مواقعی که نیاز به این واکنش است.

مزایای یادگیری مهارت‌های اجتماعی

مهارت‌های اجتماعی طیف وسیعی از مزایا را برای کودکان دارند. شاید مهم‌ترین این مزایا، در مورد نحوه برقراری ارتباط کودکان و نوجوانان در مدرسه باشد که با داشتن این مهارت‌ها، می‌توانند در این خصوص بهتر عمل کنند. در این مواقع است که والدین می‌توانند کودک خود را به بهترین شکل زیر نظر داشته باشند و همچنین در پیدا کردن استعداد در کودکان موفق عمل کنند، چرا که کودکشان به راحتی می‌تواند علاقه و استعداد خود را بروز دهد. دیگر مزایای یادگیری مهارت‌های اجتماعی عبارت‌اند از:

• نتایج تحصیلی و شغلی بهتر: محققان دانشگاه پن و دوک دریافتند کودکانی که در پنج سالگی در اشتراک گذاشتن اسباب بازی، گوش دادن، همکاری و پیروی از قوانین بهتر عمل می‌کنند، احتمال بیشتری برای رفتن به دانشگاه دارند. همچنین احتمال کار کردن تمام وقت آنها در سن 25 سالگی بیشتر از دیگران است.
• موفقیت در زندگی: مهارت‌های اجتماعی همچنین می‌توانند به بچه‌ها کمک کنند آینده‌ای روشن‌تر داشته باشند. طبق یک مطالعه منتشر شده در مجله آمریکایی سلامت عمومی، مهارت‌های اجتماعی و عاطفی کودک در مهدکودک ممکن است بزرگترین پیش بینی کننده موفقیت او در بزرگسالی باشد.
• دوستی‌های قوی‌تر: بچه‌هایی که مهارت‌های اجتماعی قوی‌تری دارند و می‌توانند به خوبی با همسالانشان کنار بیایند، احتمالاً راحت‌تر دوست پیدا می‌کنند. در واقع، یک مطالعه منتشر شده در دانشنامه بین‌المللی علوم اجتماعی و رفتاری نشان می‌دهد که دوستی‌های دوران کودکی برای سلامت روان کودکان مفید است.

دوستی‌ها همچنین به کودکان این فرصت را می‌دهد تا مهارت‌های اجتماعی پیشرفته‌تری مانند حل مسئله و حل تعارض را تمرین کنند.

بنابراین پیامدهای ضعیف بودن مهارت‌های اجتماعی در کودکان چیست؟ کودکانی که فاقد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی هستند، به احتمال زیاد با موارد زیر مواجه خواهند شد:

• وابستگی به کمک‌های دیگر مردم و اطرافیان
• مشکل حقوقی
• مسائل مربوط به سوء مصرف مواد
• مسائل مربوط به رابطه

نداشتن مهارت‌های اجتماعی برای تعامل با دیگران نیز احتمالاً باعث ایجاد استرس می‌شود. به عنوان مثال، دوری از خانواده باعث ایجاد استرس در کودکان می‌شود. وقتی کودکان نتوانند با دیگران ارتباط موثر برقرار کنند، اوضاع بدتر می‌شود و باید به دنبال مقابله با پرخاشگری در کودکان در آنها بود.

خبر خوب این است که می‌توان مهارت‌های اجتماعی را آموزش داد. برای اینکه به بچه‌ها نشان دهیم که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند، دیر نیست و برای تقویت کردن آنها نیز زمان اهمیت ندارد. ابتدا از ابتدایی‌ترین مهارت‌های اجتماعی شروع کنید و به مرور زمان مهارت‌های فرزند خود را تقویت کنید.

مهارت اشتراک گذاری

تمایل به، به اشتراک گذاشتن یک میان وعده یا به اشتراک گذاشتن یک اسباب بازی می‌تواند کمک زیادی به بچه‌ها در پیدا کردن و حفظ دوست کند. بر اساس مطالعه‌ای که در Psychological Science منتشر شده است، کودکان در سن دو سالگی ممکن است تمایل به اشتراک گذاری وسایل خود با دیگران را نشان دهند، اما معمولاً این کار را زمانی انجام می‌دهند که از آن وسیله به وفور داشته باشند.

با این حال، کودکان بین سنین سه تا شش سال اغلب در مورد به اشتراک گذاشتن وسایلی که دارند، خودخواه هستند. بچه‌ها ممکن است خیلی علاقه‌ای به تقسیم کردن کوکی خود با دوستان نداشته باشند، زیرا به این معنی است که کمتر از آن کوکی و مزه آن لذت خواهند برد. همان کودکان ممکن است به راحتی اسباب بازی‌هایی را با دوست خود به اشتراک بگذارند که دیگر علاقه‌ای به بازی با آنها ندارند.

در سن هفت یا هشت سالگی، بچه‌ها عادل‌تر می‌شوند و دوست دارند تا وسایل خود را با دیگران به اشتراک بگذارند. بچه‌هایی که احساس خوبی نسبت به خودشان دارند، معمولاً این کار را بیشتر انجام می‌دهند چرا که از انجام آن خوشحال خواهند شد. آموزش اشتراک‌گذاری وسایل به کودکان ممکن است به افزایش عزت نفس آنها کمک کند.

همکاری کردن

همکاری، به معنای همکاری با دیگر افراد برای دستیابی به یک هدف مشترک است. بچه‌ها وقتی دیگران از آنها برای انجام کاری درخواست می‌کند، با احترام قبول و همکاری می‌کنند. آنها در کارها مشارکت دارند و دوست دارند تا دیگران کمک آنها باشند.

مهارت همکاری کردن برای موفق بودن در یک جامعه، بسیار مورد نیاز است. کودک شما باید در زمین بازی و همچنین در کلاس با همکلاسی‌های خود تعامل داشته باشد و به هم کمک کنند.

در حدود سه و نیم سالگی، کودکان خردسال می‌توانند با همسالان خود بر روی یک هدف مشترک کار کنند. برای کودکان، همکاری ممکن است شامل هر چیزی باشد، از ساختن یک برج اسباب‌بازی با هم تا انجام یک بازی که نیاز به مشارکت همه دارد.

برخی از کودکان ممکن است نقش یک رهبر را بازی کنند، در حالی که برخی دیگر با پیروی از دستور‌ها احساس راحتی بیشتری خواهند کرد. در هر صورت، همکاری فرصتی عالی برای بچه‌هاست تا بیشتر درباره خودشان بیاموزند.

گوش دادن

گوش دادن فقط به این نیست که ساکت بمانید، بلکه به این معناست که واقعاً آنچه را که دیگران می‌گویند با جان و دل گوش دهید. گوش دادن نیز جزئی از داستان برقرار کردن ارتباط است. به هر حال، بسیاری از مفاهیمی که کودک در مدرسه می‌آموزد به مهارت گوش دادن نیاز دارند.

مهارت گوش دادن در پیشرفت تحصیلی فرزندتان، درک مطالب، یادداشت برداری و تفکر در مورد آنچه گفته می‌شود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. دادن فرصت‌های فراوان به فرزندتان برای تمرین گوش دادن،، می‌تواند این مهارت را در او تقویت کند.

مهارت گوش دادن می‌تواند در آینده کودک شما نقش مهمی داشته باشد و به این ترتیب می‌تواند یک شنونده خوب برای صحبت‌های مدیر، شریک عاطفی و حتی دوستان شود. تسلط بر این مهارت در عصر دستگاه‌های دیجیتال ممکن است حتی دشوارتر باشد، زیرا بسیاری از مردم بیشتر زمان خود را در مکالمات در گوشی‌های خود سپری می‌کنند.

پیروی از دستورها

کودکانی که از دستورها پیروی می‌کنند، احتمالا افراد موفق‌تری در آینده خواهند بود. بسیار مهم است که کودک شما در مورد کارها و دستور‌ها شنوا و عمل کننده باشد، چه به فرزندان خود دستور دهید که اتاق‌هایشان را تمیز کنند یا به آنها بگویید چگونه خود را در فوتبال قوی کنند.

با این حال، قبل از اینکه از فرزندتان انتظار داشته باشید که در پیروی از دستور‌ها خوب عمل کند، ضروری است که در ارائه دستورها مهارت کافی داشته باشید. برخی از اشتباهات رایج والدین در تربیت کودکان که باید از آنها اجتناب کرد عبارت‌اند از:

• به یک کودک خردسال در یک زمان بیش از یک دستور ندهید. به‌جای گفتن «کفش‌هایتان را بردارید، کتاب‌هایتان را کنار بگذارید و دست‌هایتان را بشویید»، صبر کنید تا کفش‌ها را بردارد و دستور بعدی را بدهید.
• دستورهای خود را به صورت سوال بیان نکنید. پرسیدن، “میشه الان اسباب بازی‌های خود را جمع کنی؟” به این معنی است که فرزندان شما این گزینه را دارند که نه بگویند. هنگامی که به فرزندان خود دستور دادید، از آنها بخواهید آنچه را که گفتید تکرار کنند. بپرسید: “حالا قرار است چه کاری انجام دهید؟” و منتظر بمانید تا آنچه را که از شما شنیده‌اند توضیح دهند.
• فراموش نکنید که اشتباهات طبیعی هستند. طبیعی است که بچه‌های کوچک حواسشان پرت شود، رفتار‌های عجیب داشته باشند یا فراموش کنند که باید چه کار کنند. به هر اشتباه به عنوان فرصتی برای کمک به آنها در تقویت مهارت‌های خود نگاه کنید.

احترام به حریم شخصی

برخی بچه‌ها در زمان صحبت کردن کمی فکر می‌کنند و بعد حرف خود را بیان می‌کنند. برخی دیگر بدون هیچ تصوری از اینکه شخص مقابل ممکن است ناراحت شود، حرف خود را رک می‌زنند. بسیار مهم است که به بچه‌ها یاد دهید چگونه به دیگران احترام بگذارند.

این کار را می‌توانید با وضع کردن قوانینی در خانه شروع کنید. «زمان وارد شدن به اتاق‌های خانه حتما در بزن» و «دست‌هایت را برای خودت نگه دار»، تنها چند نمونه هستند.

اگر کودک شما به زور وسیله‌ای را از شخص دیگر می‌گیرد، برای او عواقب این کار را شرح دهید. اگر فرزندتان هنگام صحبت کردن خیلی نزدیک به افراد می‌ایستد، از آن به‌عنوان یک لحظه برای آموزش او استفاده کنید. فرزندتان را کنار بکشید و به او در رابطه با احترام و حریم خصوصی یاد دهید.

برقراری تماس چشمی

داشتن ارتباط چشمی می‌تواند به برقراری ارتباط بسیار کمک کند. برخی از بچه‌ها برای نگاه کردن به فردی که با او صحبت می‌کند، بسیار سخت عمل می‌کنند. چه کودک شما خجالتی باشد و ترجیح دهد به زمین خیره شود و چه غرق در فعالیت دیگری است به بالا نگاه نمی‌کند، به او داشتن تماس چشمی را توضیح دهید و درباره اهمیت آن بگویید.

اگر فرزندتان با تماس چشمی مشکل دارد، مدام به او از اهمیت آن بگویید. با صدایی ملایم بپرسید: “وقتی کسی با شما صحبت می‌کند چشمان شما کجا را باید نگاه کند؟”؛ مطمئنا دوست ندارید که کودک خجالتی و دور از اجتماع داشته باشید.

رعایت آداب

گفتن لطفا و تشکر و استفاده از آداب و رسوم می‌تواند کمک زیادی به کودک شما برای جلب توجه کند. معلمان، دیگر والدین و دیگر بچه‌ها به یک کودک خوش اخلاق بیشتر احترام می‌گذارند.

البته، گاهی اوقات آموزش آداب می‌تواند کار بسیار سختی باشد. از آروغ زدن با صدای بلند پشت میز گرفته تا ناسپاسی کردن، همه اینها باعث می‌شوند که کودک بی ادب نشان داده شود و به همین خاطر از اجتماعات کنار گذاشته می‌شود. با این حال، بسیار مهم است که کودک یاد بگیرد چگونه در مدرسه و دیگر جاها مؤدب رفتار کند.

سخنی از ویززززز

اگر می‌بینید که کودک شما در مورد این مهارت‌ها گارد دارد و به خوبی آنها را یاد نمی‌گیرد، با یک متخصص این حوزه صحبت کنید. نداشتن مهارت‌های اجتماعی می‌تواند کودکان را در زمان حال و آینده دچار مشکل کند.

کودکان مبتلا به مشکلات روانی مانند اختلال کم‌توجهی و بیش فعالی (ADHD) یا اوتیسم ممکن است از نظر اجتماعی مشکلاتی داشته باشند. یک پزشک می‌تواند فرزند شما را ارزیابی کند و تعیین کند که آیا برای بهبود مهارت‌های اجتماعی او به درمان نیاز است یا خیر.