کودکان از چه سنی عذرخواهی کردن را یاد می‌گیرند؟
بسیاری از کارشناسان تربیت و روانشناسان کودک بر این عقیده هستند که کودکان هنگام انجام کار اشتباه نباید مجبور به گفتن “ببخشید” شوند. با این حال، این بدان معنا نیست که بچه‌ها باید به خاطر رفتار بدی که از خود نشان می‌دهند، بی محلی شوند و کاری انجام ندهند. بزرگسالان باید از این فرصت استفاده کنند و به بچه‌ها در مورد اینکه چرا رفتارشان اشتباه بوده است، یاد دهند و در عین حال رفتارهای درست را به آنها بیاموزند. برای مثال، وقتی کودکی دوست خود را لگد می‌زند و یا او را گاز می‌گیرد، نباید او را مجبور به معذرت خواهی کنید چرا که این معذرت خواهی و پشیمانی از ته دل نخواهد بود. بنابراین، والدین در این مواقع باید چه کاری انجام دهند و سن عذرخواهی در کودکان چه سنی است؟
سن عذرخواهی کودکان
به صورت نرمال، کودکان تا سن 12 سالگی قادر به درک مفاهیم عینی نخواهند بود و این به دلیل کامل نشدن تفکر عینی در آنها است. به همین خاطر، روانشناسان کودک در بهترین کتاب‌های روانشناسی کودک توصیه می‌کنند تا سن 12 سالگی به هیچ عنوان کودکان را برای بیان عذرخواهی مجبور نکنید. این کار عملا فایده‌ای برای کودک شما نخواهد داشت، چرا که کودک شما به درک درستی از مفهوم عذرخواهی نرسیده است.
برخی رفتارها است که به صورت روزمره کودک از والدین خود یاد می‌گیرد. کارهایی مانند سلام کردن و احترام گذاشتن، مواردی است که کودکان به صورت پیش فرض از والدین و بزرگسالان یاد می‌گیرند. اما از آنجایی که کودک هیچ درکی از عذرخواهی ندارد، آن را متوجه نمی‌شود و مجبور کردن او به عذرخواهی بدتر تاثیر منفی بر او خواهد گذاشت.
از رفتار بد به عنوان لحظه‌ای برای آموزش استفاده کنید
کارشناسان نظرات مختلفی در مورد سن عذرخواهی کودکان دارند، اما به طور کلی موافق هستند که واداشتن کودک به فکر کردن درباره اشتباه خود، چرایی اشتباه و تأثیر رفتار بد روی کودک دیگر بهترین راه برای این است که کودک را با این رفتار زشت آشنا کنید. پس از اینکه به کودک خود فرصت دادید تا در مورد اعمال خود فکر کند، از او بپرسید که برای درست کردن شرایط چه کاری می‌تواند انجام دهد.
ممکن است کودک شما در آن شرایط پیشنهاد دهد که اسباب بازی‌ای که از دوست‌اش گرفته را پس دهد. اگر کودک شما پیشنهاد می‌دهد که سراغ دوست‌اش برود و از او غذرخواهی کند و یا او را در آغوش بگیرد، به هیچ عنوان مخالفت نکنید و بگذارید همان کاری را انجام دهد که فکر می‌کند درست است. گفتن “ببخشید” و آن هم به زور مشکلی را حل نمی‌کند. وادار کردن بچه‌ها به گفتن کلمات، بدون درک معنی یا نحوه کمک به رفع مشکل، مسئله را حل نمی‌کند.
- بیشتر بخوانید: اشتباهات رایج والدین در تربیت کودکان
رفتار او را به عنوان رفتار زشت معرفی کنید
والدین و یا مربیان مهدکودک باید به کودکان در مورد رفتار بدشان بگویند و او را از زشت بودن رفتار آگاه کنند. با این کار شما نشان می‌دهید که گاز گرفتن، زدن و برداشتن اسباب بازی رفتار مناسبی نیست و برای شما نیز قابل قبول نیست. اگر این رفتار را نادیده بگیرید، به فرزند خود این را نشان می‌دهید که رفتار او زشت و مهم نیست و کار او، لزوماً پیامد منفی در پی نخواهد داشت.
الگوی رفتار خوب
گاهی اوقات کودکان نمی‌دانند که چگونه وضعیت را بهتر کنند، بنابراین شما به عنوان والدین می‌توانید در این مواقع واکنش بهتری نشان دهید و آنها را یاری کنید. شما به عنوان والدین باید الگوی خوبی برای فرزند خود باشید و رفتارهای خوب از خود نشان دهید تا کودک شما نیز یاد بگیرد. به عنوان مثال، پس از انجام کار اشتباه می‌توانید از طرف مقابل خود عذرخواهی کنید و کودک نیز از شما یاد بگیرد.
بسیاری از کودکان در زمان صحبت کردن و بیان احساسات خود، نمی‌دانند از چه کلماتی استفاده کنند. شما می‌توانید با گفتن “واقعا ببخشید که دانیال اسباب بازی تو را بدون اجازه برداشت. ناراحت نباش”، به او کمک کنید تا کلمات را به خاطر آورد. کودکان از بزرگسالان یاد می‌گیرند که چگونه روابط را درست کنند. نقش والدین در این امر بسیار مهم است و آنها هستند که باید ترمیم یک رابطه و دوستی را به کودک خود باید دهند.
درباره احساسات صحبت کنید
در سنین پیش دبستانی، بچه‌ها شروع به یادگیری همدلی می‌کنند. وقتی کودکی می‌آموزد که کارها و رفتار او باعث ناراحتی یا عصبانیت کودک دیگر می‌شود، این می‌تواند شروع مسیر برای یادگیری عذرخواهی باشد. نقش بزرگسالان در این رابطه این است، که به کودک کمک کنند تا ابتدا بفهمد که کار او باعث شده است که کودک دیگری (چه از نظر جسمی یا عاطفی) صدمه ببیند، و سپس به او پذیرش مسئولیت در قبال رفتار خود را یاد دهند.
در مورد راه یاد دادن عذرخواهی با پرستار و یا مربی مهد هماهنگ باشید
رویه هماهنگ و منظم در یادگیری مفهوم عذرخواهی، هم در خانه و هم بیرون از خانه باید باشد. برای رعایت این نظم، شما باید با پرستار و مربی کودک خود صحبت کنید و روش یاد دادن مفهوم معذرت خواهی در خانه را به آنها بگویید و حتی روش آنها را جویا شوید. به این ترتیب، کودک دچار دوگانگی در ترتیب نمی‌شود.
به یاد داشته باشید که عشق را نشان دهید
هرگز اجازه ندهید کودک به خاطر انجام کار اشتباهی، احساس کند که دوستش ندارید. ضرب‌المثل قدیمی در دنیا وجود دارد که می‌گوید “من تو را دوست دارم، نه رفتارت” را به خاطر بسپارید. وقتی کودکی رفتاری را انجام می‌دهد که شما دوست ندارید، عذرخواهی اجباری واقعاً رفتار و شرایط را تغییر نمی‌دهد (در کودکان یا بزرگسالان) و فقط باعث می‌شود کودک احساس شرمندگی و عصبانیت کند. بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که فرزندتان را وادار کنید اشتباهش را بپذیرد و به او کمک کنید تا بفهمد چگونه باید در خود و رفتار خود تغییر ایجاد کند.
- بیشتر بخوانید: راه‌هایی برای مقابله با پرخاشگری در کودکان
