خلاقیت
خلاقیت کودکان باعث میشود تا آن ها بتوانند هنگام رو به رو شدن با اتفاقات روزمره و ارتباط با اطرافیانشان رفتار متفاوتی را داشته باشند. کودک خلاق میتواند ارزش ایجاد کند به این معنا که با هوش خلاق خود توانایی به وجود آوردن آثاری ارزشمند را خواهد داشت. مهمترین عامل در پرورش خلاقیت کودکان، والدین هستند . این کار ملزم است که با آگاهی و صبورانه، در خدمت فرزندتان باشید و راههای درستی که میتواند به پرورش خلاقیت کودک تان کمک کند را با کمک یک متخصص تدوین کنید.
کودک خلاق آینده روشن تری نسبت به هم سالانش دارد.
والدین به همان صورت که در رشد و آموزش کودک تاثیر بسزایی دارند بر روی خلاقیت او هم اثر گذارند. با افزایش اطلاعات خود درباره راه های پرورش خلاقیت کودک می توانیم کودکی خلاق داشته باشیم
تفکر خلاق
تفکر خلاق جمعی از اطلاعات است که باعث ایجاد یک فکر و ایده جدید میشود. در واقع خلاقیت، افکاری است که در ذهنتان میچرخد، بدون اینکه آنها را کنترل کنید. خلاقیت یعنی این افکار و ایدههای سردرگم را ترکیب کرده و شکل جدیدی از آنها بسازید. تمام اختراعات و کشفها بسیاری از افراد مشهور، حاصل خلاقیت آنها بوده است.
برخی عواملی که در داشتن تفکر خلاق موثر هستند شامل هوش، توانایی بدنی، استعداد و علاقههای متنوع میباشد که کاملا ژنتیکی و انتسابی است. اما چیزی که مهم است توانایی شما و محیط برای پذیرش و پرورش تواناییهای کودکتان است. نوع تربیت در شکلگیری تفکرات خلاقانه کودک نقش دارد. در این زمینه پیشنهاد میکنیم مقاله تربیت فرزند را مطالعه کنید.
سن کشف خلاقیت کودک
کودکان از همان ابتدا نشانه های هوش و خلاق بودن خود را نشان میدهند اما معمولا تمرکز و توجه به موضوع برای آنها سخت است. معمولا در سن 5 سالگی به دلیل افزایش تمرکز، تکمیل زبان و تقویت مهارتهای جسمی حرکتی ، کودک تفکر خلاق میرسد. در این مرحله شما باید برای پرورش خلاقیت کودکتان مشارکت و سرمایه گذاری کنید و راههای پرورش تفکر خلاق را بیاموزید.
نکات پرورش خلاقیت کودکان
روشهای بسیاری برای پرورش تفکر خلاق در کودکان وجود دارد و خیلی از آنها بستگی به خلقیات و تواناییهای فرزندتان دارند. بنابراین لازم است که در این زمینه با روانشناس کودک در ارتباط باشید تا ویژگیها و روشهای منحصر به فرد کودک شما را کشف و بهترین مسیر برای پرورش استعداد و خلاقیت او را پیدا کنید.
مهمترین و بهترین راه، آموزش هنر به کودک است.
1_ بگذارید کودک اشتباه کند
بچههایی که از شکست خوردن بترسند، کنجکاوی و آزادانه کار کردن را تجربه نمی کنند. اگر فرزند شما بعد از اشتباه کردن نا امید شد یا احساس شکست کرد با او برای جبران و تغییر نتیجه صحبت کنید. او را راهنمایی کنید که چطور میتواند اشتباهش را جبران کند و سعی کنید بگذارید به تنهایی خودش اشتباهش را اصلاح کند .
2_ مشوق او باشید
هر حرکت مثبت و هر تلاش کودکتان را تحسین کنید. پاداشهای کلامی بهترین راه برای تشویق کودک هستند. اگر در تشویقها بیش از حد چهارچوب مدار هستید و از جدول ستاره و صد آفرین استفاده میکنید، سعی کنید با دیدن اتفاقات خلاقانه در کودک او را تشویق و تحسین کنید و حتی ناگهانی به او ستاره یا جایزه دهید.
3_ بگذارید به هم بریزد و کثیف کاری کند
مادران نسبت به تمیزی منزل و کودکشان حساسیت و وسواس بیش از اندازه دارند. سعی کنید اتاق یا فضایی برای کودک تعیین کنید که در آن جا هر کاری خواست انجام دهد. دیوارها را کاغذ های رولی بزنید تا روی آنها نقاشی کند. زیر پای او با یک بنر یا پارچه میتواند بوم نقاشی و یک پارک واقعی باشد. بگذارید کثیف کاری کند و شما نیز گاهی با او همراهی کنید.
وسواس تمیزی در سنین پایین جلوی خلاقیت کودک را میگیرد. اگر از بی نظم شدن فرزند نگرانید، به او توضیح دهید که بعد از بازی نیاز است که دستها و بدنش شسته شود و محیط برای دفعه بعدی آماده باشد.
و یا بعضی وقت ها می توند با رنگ هایی که برای نقاشی دارد آن را حمام ببرید و بگذارید روی دیوار حمام نقاشی کند و بعد هم به راحتی دیوار ها شسته می شود .
4_ الگوی خلاقیت کودک باشید
شما الگوی فرزندتان هستید. اگر کودک والدین را در حال ساخت یا تعمیر چیزی ببیند او هم یاد میگیرد که باید پذیرای خلاقیتها باشد. به کارهای خلاقانه کودکی خود فکر کنید و برای کودک توضیح دهید و از او بخواهید این کارها را بکند و با او مشارکت هم داشته باشید .
5_ برای کودک خود وقت بگذارید
بازی کردن دنیای کودک است و در بازی است که کودک دنیای خودش را میسازد. با او بازی کنید. نقشهایی که میخواهد بر عهده بگیرید و صبوری کنید تا امتحان کند. خسته اید، مشکلا زیادی در زندگی خود دارید،اما کودک اینها را نمیفهمد دنیای خودش را دارد و نمی تواند مسائل را درک کند. به دنیا و بازی کودک احترام بگذارید.
6_ ذهن باز و روشن داشته باشید
به فرزندانتان حق انتخاب بدهید تا برای مستقل فکر کردن ترسی نداشته باشند اینکار باعث اعتماد به نفس کودکتان می شود بگذارید غذا، لباس، اسباب بازی و بازی مورد علاقه اش را خودش انتخاب کند. البته ایجاد محدودیت در انتخابها برای کودک لازم است. اگر کودک شما همه چیز را با هم میخواهد، چند حق انتخاب پیش روی او بگذارید و از او بخواهید از بین اینها انتخاب کند. اگر دوست دارد در آشپزخانه بازی کند، وسایل محدودی در اختیار او قرار دهید تا کنار شما هم باید بگیرد هم تجربه اتفاق های جدید را داشته باشدو
7_ با تخیلات کودک همراه باشید
معمولا اکثر کودکان در سنین پیش دبستانی، دوستان خیالی و دنیای تخیلی خود را دارند. قوه تخیل یکی از تواناییهای کودک است که داشتن آن بسیار نعمت خوبی است. با دوستان خیالی او صحبت کنید، حتی وقتی دوست خیالی او حضور ندارد در موردش با فرزندتان صحبت کنید . در دنیای تخیلی کودک قرار بگیرید و تا زمانی که اشتباه خطرناک نکرده یا آسیبی کودک را تهدید نمیکند، او را همراهی کنید.
8_ بگذارید مستقل باشد
به دنبال کنترل کودک خود نباشید و گاهی به تنهایی کودک احترام بگذارید. اگر کودک تنهایی در حال بازی است، گاهی به او لبخند بزنید که حضور شما را حس کند اما شما هم خود را به کاری مشغول کنید.
9_ در انتخاب اسباب بازیهای کودک دقت داشته باشید
اسباب بازی کودک تنها ابزار کودک است و هرچه این وسیله ها متنوعتر و خلاقانهتر باشد، آینده کودک سالمتر است. کودک لازم است تنوع در خرید اسباب بازی پسرانه را تجربه کند. اینکه کودک دختر از ابتدا فقط مادری و خانه داری را بازی کند و پسر فقط رانندگی، تیر اندازی یا کار بیرون از منزل را تجربه کند، در آینده خود را نشان می دهد و از خلاقیتی که موجب پیشرفت او باشد برخوردار نیست
11_ استفاده از وسایل دیجیتالی
شما نمی توانید موبایل یا تلویزیون را برای فرزند خود ممنوع کنید ، اما باید نحوه و میزان ارتباط کودک با این وسایل کنترل شود. البته بازیهای رایانه ای تا حدی به افزایش خلاقیت کودک کمک میکند اما نباید از بازیهای فیزیکی و حقیقی بیشتر و جذابتر شود. پرخاشگری، انزوا، تیک عصبی، آسیبهای جسمی، چاقی و غیره از مضرات بازیهای رایانه ای و تماشای بیش از حد تلویزیون است.
12_ کودک خود را به ارتباط جمعی دعوت کنید
تمایل به تنها بودن در کودک نشانه خوبی نیست. مخصوصا که برخی والدین بخاطر ترسها و وسواسهای خود، کودک را از جمع همسالان دور نگه میدارند. اما این کار بسیار اشتباه است ، مثلا در یاد گرفتن فحش طبیعتا این اتفاق خواهد افتاد، و کودک باید یاد بگیرد که فحش دادن عمل زشتی است و نباید آن را در حرف زدن خود به کار ببرد.
بازی در جمع بسیار مفید و لازم است و مهارتهای ارتباطی کودک را تقویت میکند. نحوه ارتباط با دیگران، مفهوم نوبت، حقوق دیگری، از خود گذشتگی و کار جمعی مهمترین مزایای بازی در جمع است.
13_ قضاوت و مقایسه نکنید
هر کودکی در هر جای جهان ، علایق و سلیقههای منحصر به فرد خود را دارد. هرگز با قضاوتهای ارزشی خوب و بد یا مقایسه کودک با دیگر همسالان، سعی در تربیت او نداشته باشید.
7 بازی برای خلاقیت کودک
1. بازی با ماکارونی(مناسب ۲ تا ۴ سال)
ماکارونی، به جز این که غذای مورد علاقه بچههاست، به خاطر شکل و بافتش، امکانهای زیادی برای بازی فراهم میکند. در مورد بچههای کوچکتر میتوانید از ماکارونیهای بزرگ لولهای استفاده کنید.یک ظرف کوچک از ماکارونی را به همراه یک نخ کاموا در اختیار کودک قرار بدهید و او را تشویق کنید که ماکارونیها را نخ کند و یک گردنبند از ماکارونی درست کند.
این بازی باعث تقویتبین مغز و ماهیچههای کوچک دست میشود و بین چشم و دست کودک، هماهنگی ایجاد میکند.
2. نقاشی با تخیلات
نقاشی با تخیلات در واقع نقاط مثبت، هر دو بازی با لغات و تجسم فکری را برای تقویت تفکر خلاق در بر گرفته است.طراحی کردن به کودکان اجازه میدهد که با موضوعاتی که به راحتی تغییر شکل داده و یک شکل موجود را میسازند،به جای موضوعات ثابت بازی کنند . یک ایده برای بازی طراحی، آموزش فکر کردن و حدس زدن است .از کودکتان بخواهید خط خطیهای سادهای بر روی کاغذ بکشد و بعد سوال کنید این طرح خطها چه چیزهایی میتوانند باشند.و در مرحله بعد برای تکمیل، شکلهایی را به خط ها اضافه کند.
3. بازی با آینه(مناسب ۲ تا ۴ سال)
با استفاده از یک آینه کوچک میتوانید بازیهای سادهای برای کودکتان ترتیب دهید.
با انداختن نور آینه روی اشیای مختلف میتوانید کودک را تشویق کنید که نام آنها را به زبان بیاورد.میتوانید کودک را تشویق کنید که نور را تعقیب کند یا خودش، نور را به دیوار بتاباند.
از یک لیوان، برای شکست نور استفاده کنید و رنگهای مختلف نور را به کودک نشان دهید.
هدف این بازی، تشویق حس کنجکاوی کودکان و ایجاد هیجان مشترک بین والدین و کودک است.
4. مُهر سبزیجات(مناسب ۳ تا ۶ سال)
می توانید در این بازی از رنگ گواش استفاده کنید
سبزیجات مختلفی را که دارید از وسط ببرید و کودک را تشویق کنید که سبزیجات را داخل گواش فرو کرده و اثر آن را روی مقوا امتحان کند.
سبزیجات مختلف، به علت نوع بافتشان، شکلهای مختلف و جالبی ایجاد میکنند و می تواند با مداد روی آن ها نقاشی کند و شخصیت برای آن ها بسازد.
کودک میتواند با استفاده از مهرهای مختلف، شکلهایی نیز بسازد.برخی از سبزیجاتی که برای ساختن مهر میتوانید استفاده کنید، عبارتند از: لیمو، فلفل دلمهای، سیبزمینی، پیاز، هویج، کاهو یا کلم.
5. بازی با حبوبات(مناسب 4 سال)
یک کاسه کوچک با حبوبات مختلف را همراه یک بطری کوچک آب معدنی خالی، در اختیار کودک قرار دهید.
کودک معمولا شروع به انداختن حبوبات داخل بطری میکند.
این کار برای کودکان کوچک دشوار است و نیاز به تمرکز زیادی دارد.
برای همین باعث تقویت ماهیچههای کوچک دست و ایجاد هماهنگی بین چشم و دست میشود.بعد از اینکه تمام حبوبات را داخل بطری انداخت، بطری را همراه هم، روی یک سینی بزرگ خالی کنید.
6. حل پازل
حل پازل برای کودک در تربیت کودک نقش موثری دارد و باعث انفاقاتی مانند رشد مهارتهای فکری و خلاقیت او خواهد شد.
7. بازی فکری (مناسب 3 سال به بالا)
یکی از بهترین بازی ها برای بالا بردن خلاقیت و تقویت حافظه کودک خود بازی های فکری هستند. بازیهای فکری میتوانند کمک به خلاقیت حافظه و باعث بالا رفتن هوش و هماهنگی بین مغز و دست می شود.