راه‌های پرورش مهارت تصمیم گیری در کودکان
مهارت تصمیم گیری، اگر در سن مناسب به دست بیاید، می‌تواند به موفقیت کودکان در زندگی کمک کند. روند رشد از کودکی به بزرگسالی با داشتن مهارت بالا در تصمیم گیری، آسان‌تر می‌شود. مهارت تصمیم گیری به کودکان این امکان را می‌دهد که راه‌حل‌هایی برای تعارضات خود بیابند و در این فرآیند، درس‌های ارزشمندی در زندگی خود بیاموزند. تفکر منطقی و حل مسئله نیز در نتیجه مهارت بالا در تصمیم گیری به دست می‌آید. در این مقاله درباره مهارت تصمیم گیری در کودکان و راه‌های پرورش این مهارت صحبت خواهیم کرد.
تصمیم گیری چیست؟
یک مهارت کلیدی که کودکان باید آن را در خود پرورش دهند، مهارت تصمیم گیری است. تصمیم گیری به اقدام یا فرآیند رسیدن به نتیجه‌ای مبنی بر پذیرش یک گزینه مهم با سنجیدن سایر احتمالات جایگزین می‌گویند. تصمیمات اتخاذ شده توسط کودکان بر سلامت روان و رفاه آنها تأثیر می‌گذارد. روابط و موفقیت آنها تا حد زیادی به تصمیم گیری‌هایی که دارند، بستگی دارد. تصمیم گیری به کودکان کمک می‌کند تا مسئولیت‌پذیر و مستقل شوند. همچنین به کودکان کمک می‌کند تا رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی خود را کنترل کنند.
پرورش مهارت تصمیم گیری در کودکان چگونه رخ می‌دهد؟
این واقعیت که بتوانیم تشخیص دهیم چه زمانی تصمیم گرفته می‌شود، اولین گام در مسیر پرورش مهارت‌های تصمیم گیری است. کودکان با مشاهده والدین و همسالان خود، شنیدن بحث‌هایی که در آن ارزش‌ها دخیل است و فرصتی برای تصمیم گیری و تجربه عواقب آن، این مهارت را یاد می‌گیرند. در ابتدای مسیر یادگیری، گاهی اوقات کودکان تصمیمات اشتباه می‌گیرند، اما از اشتباهات خود درس می‌گیرند و سعی می‌کنند در آینده تصمیمات بهتری بگیرند. این مهارت زمانی پیشرفت می‌کند و پخته می‌شود که کودکان به وضوح دلایل تصمیم خود را همراه با تجربه و بلوغ درک کنند.
اهمیت تصمیم گیری در کودکان
مزایای مشارکت دادن کودکان در تصمیم گیری بسیار است. بیشترین میزان رضایت، از تصمیمی است که به درستی گرفته شده است. تصمیم گیری اشتباه بخش مهمی از مسیری است که آنها برای رسیدن به بلوغ باید طی کنند. اگر کودکان در مورد فرآیند تصمیم گیری آموزش ببینند، تجربه کسب خواهند کرد. کودکان را در معرض تصمیم گیری صحیح قرار دهید. مسلط شدن به این هنر سال‌ها طول می‌کشد، زیرا این یک فرآیند پیچیده است و نیاز به تفکر دقیق دارد. باید به کودکان وظایفی داده شود و باید انتظار داشت که مشارکت معناداری داشته باشند و رفتار مسئولانه‌ای از خود نشان دهند. تصمیم گیری، آنها را به افراد پخته‌ای تبدیل خواهد شد و مسیرهای زندگی که بعداً انتخاب خواهند کرد را شکل می‌دهد.
نکاتی برای کمک به کودکان در توسعه مهارت تصمیم گیری
شکی نیست که آموزش تصمیم گیری به کودکان دشوار است، اما مطمئناً می‌توان با استفاده از تکنیک‌های صحیح آن را به کودکان یاد داد. مشارکت دادن کودکان در تصمیم گیری ایده بسیار خوبی است، زیرا آنها اعتماد به نفس خود را در فرآیند تصمیم گیری در خانواده به دست می‌آورند. در زیر ده روش ساده برای آموزش تصمیم گیری صحیح به کودکان ارائه شده است.
1. کودکان را در معرض “دنیای واقعی” قرار دهید
قرار گرفتن در محیط واقعی، بهترین آموزش‌ها را برای کودکان به همراه دارد. اگر می‌خواهید به فرزندتان بفهمانید که عواقب یک عمل خاص بد است، باید با نشان دادن مثال‌های زنده به جای کتک زدن این کار را انجام دهید. تنبیه فقط باعث بی انگیزگی در کودک می‌شود.
2. به کودکان اجازه دهید اشتباه کنند
به عنوان والدین، شما باید به فرزندتان اجازه دهید که اشتباه کند نه اینکه او را مدام زیر بال و پر خود نگه دارید تا از خطرات دور باشد. وقتی بچه‌ها از اشتباهات خود درس می‌گیرند، بینش خوبی از ماجرا پیدا می‌کنند. آنها از تجربیات خود درس می‌گیرند و به یاد می‌آورند که دیگر آنها را تکرار نکنند.
3. علایق فرزندتان را بشناسید
شما باید به فرزندتان انگیزه دهید و به او کمک کنید تا علایقش را پیدا کند. با مثال زدن از افراد موفق، او متوجه خواهد شد که سخت کوشی و فداکاری کلید موفقیت است و چنین ویژگی‌هایی به خوبی به تصمیم گیری کمک می‌کنند. تصمیم او برای تقلید از افراد بزرگ، خود تصمیم شگفت انگیزی است.
بیشتر بخوانید: چگونه استعداد کودک خود را پیدا کنیم؟
4. به فرزندان خود بیاموزید که خودشان را بشناسند
باید به کودکان آموزش داد که نقاط قوت و ضعف خود را تشخیص دهند تا بتوانند تصمیمات بهتری را در زندگی در مورد آنها اتخاذ کنند. به کودکان باید فرصت‌های زیادی داده شود، اما آنها همچنین باید بتوانند درک کنند که در همه آنها برتری نخواهند داشت. یادگیری پذیرش شکست و تصمیم‌گیری‌های پس از آن برای کودکان ضروری است.
5. با فرزندان خود در ارتباط باشید
فرزند خود را تشویق کنید تا بخشی از جوامعی باشد که به او مهارت‌های زندگی را آموزش می‌دهند. در این اجتماع‌ها کودکان با همسالان خود تعامل خواهند داشت و مشارکت شما در زندگی فرزندتان به شما کمک می‌کند فرزندتان را بهتر درک کنید. تربیت کودک در زمینه مورد علاقه‌اش، آینده او را رقم خواهد زد.
6. با فرزندتان صحبت کنید
اگرچه رسیدن به این هدف برای تمام والدین سخت است، اما ارتباط نزدیک والدین با فرزندان امری بسیار حیاتی است. اگر با فرزندتان ارتباط برقرار کنید و بحث‌های واقعی انجام دهید، مطمئناً بینش ارزشمندی از یکدیگر پیدا خواهید کرد. این کار به شما این امکان را می‌دهد تا تصمیمات فرزندتان را پیش بینی کنید و در صورت غلط بودن به او اخطار دهید.
7. آنها را تشویق کنید
به عنوان یک قاعده‌ی کلی، والدین نباید فقط روی آنچه کودک باید انجام دهد تمرکز کنند. وقتی بچه‌ها کارهای بزرگی انجام می‌دهند، از آنها تمجید کنید تا به آنها کمک کنید که حس برتری به دست بیاورند و تصمیم‌هایی بگیرند که نتایج بهتری به همراه خواهد داشت.
8. به کودک خود بیاموزید که با پول به درستی رفتار کند
یکی از بزرگترین هدیه‌ای که می‌توانید به فرزند خود بدهید، یاد دادن مدیریت پول است. مطمئناً این مهارت در زندگی او ادامه خواهد داشت و از آن بسیار سود خواهد برد.
9. او را با مثال مدیریت کنید
به راستی گفته شده است که بهترین درس‌ها در زندگی گرفته می‌شود، نه آموزش. اگر والدین باور داشته باشند که با بیان تجربیات خود، فرزندان احساس نزدیکی به آنها خواهند کرد این کار را انجام خواهند داد. با این مثال‌ها، آنها از ارتکاب مجدد اشتباهات مشابه اجتناب خواهند کرد.
10. دوستان آنها را بشناسید
دنیای کودکان حول دنیای تعاملات اجتماعی و حلقه دوستان می‌چرخد. افکار و اعمال کودکان بسیار تحت تأثیر همسالان خود است. شناخت دوستان آنها به شما این امکان را می‌دهد که آینده فرزندتان را تا حدودی پیش‌بینی کنید.
فعالیت‌هایی برای تشویق تصمیم گیری در کودکان
کودکان هر روز تصمیمات بی‌اهمیتی می‌گیرند که تاثیر زیادی در زندگی آنها دارند. تصمیمات آنها بر اساس ترجیحات شخصی است که می‌تواند ایمنی و سبک زندگی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. فعالیت‌های سرگرم کننده می‌تواند یک فرآیند استرس‌زا را به یک سرگرمی لذت بخش تبدیل کند. برخی از فعالیت‌هایی که در آنها کودک می‌تواند تصمیم گیری را به روش درست تمرین کند، عبارت‌اند از:
1. کتاب
کتابخوانی و خرید کتاب کودک سرگرمی مورد علاقه کودکان است. آنها در زمان خواندن کتاب، می‌توانند با شخصیت‌ها و موقعیت‌ها هم‌ذات پنداری کنند؛ البته اگر به داستان سرایی و کتابخوانی علاقه داشته باشند. درخواست از کودکان برای انجام کاری متفاوت از شخصیتی که دارند، نتیجه عکس خواهد داشت. بررسی پیامدهای مختلف برخی تصمیم‌ها می‌تواند به کودکان کمک کند داستان‌هایی را که درباره آنها خواندند را با زندگی واقعی مرتبط کنند. تغییر دادن داستان‌ها نیز مستلزم تصمیم گیری است.
2. نقش بازی
این یک تمرین خلاقانه است که کودکان خردسال خود را به عنوان ابرقهرمان، والدین، معلمان یا آشپز تصور می‌کنند. این نوع فعالیت در سنین بالاتر به بازی در نمایش‌های مدرسه و تئاتر تبدیل می‌شود. این کار فرصتی را برای کودک فراهم می‌کند تا خود را به جای افراد مختلف قرار دهد. آنها را تشویق می‌کند تا انگیزه‌های افراد را در نظر بگیرند و ذهن خود را گسترش دهند. خرید عروسک یکی از پیشنهادهای ما برای قرار دادن کودک در این موقعیت است تا بتواند تصمیم گیری خود را تقویت کند.
بیشتر بخوانید: اهمیت بازی با عروسک‌های نرم و مخملی برای کودکان
3. بازی‌های رومیزی
بازی‌های رومیزی یا بردگیم‌ها روشی عالی برای تقویت توانایی انتخاب در کودکان هستند و در این مدل بازی کودک به خوبی می‌تواند عواقب تصمیمات خود را مشاهده و تجربه کند. جدا از سرگرم کردن کودکان، خرید بردگیم و بازی با آن تفکر انتقادی و تصمیم گیری را تقویت می‌کند. انواع بردگیم را می‌توانید بر اساس علاقه کودک خود بخرید تا بتوانید او را در این بازی‌ها درگیر انتخاب و تصمیم کنید.
4. بحث و گفتگو
یک راه خوب برای تمرین تفکر انتقادی، بحث و گفتگو است. وقتی به کودکان این آزادی داده می‌شود که نظر مخالف خود را اعلام کنند، به نوعی تصمیم گیری را در آنها تقویت می‌کنید. می‌توان از کودکان خواست نظر خود را در مورد هر مقاله مجله یا روزنامه بیان کنند تا عادت به تجزیه و تحلیل و رسیدن به نتیجه را در خود به وجود آورند. مبنای تصمیم گیری متفکرانه، استفاده از شواهد ملموس است.
5. بازی در فضای باز
بازی‌های فضای باز و زمین بازی، کودکان را تشویق می‌کند تا در عین تعامل اجتماعی سریع تصمیم بگیرند. بنابراین، بچه‌ها در بازی‌های خارج از خانه سریع انتخاب می‌کنند که چه کاری انجام دهند که شانس خود را برای برنده شدن در بازی افزایش دهند. همچنین در مورد قوانین بازی و عواقب نقض قوانین تصمیم گیری می‌کنند. چنین بازی‌هایی به کودکان کمک می‌کنند تا پیش‌بینی کنند، تصمیم‌گیری کنند و مشکلات پیچیده را در میان دوستان یا تیم حل کنند.
همه ما قبول داریم که کودکان هر روز تصمیمات مختلفی می‌گیرند. تصمیم گیری آنها به شدت تحت تأثیر ارزش‌ها و انتظاراتی است که در اطراف خود می‌بینند. توانایی فکر کردن است که می‌تواند تصمیمات را عاقلانه‌تر کند. ارزیابی گزینه‌ها به طور غیرمستقیم روی مهارت تفکر انتقادی اثر می‌گذارد و به کودکان کمک می‌کند به راه‌حل‌های بهتر برای مشکلات دست پیدا کنند. با پیروی از برخی تکنیک‌ها می‌توان مهارت تصمیم گیری در کودکان را تقویت کرد.
